بلاکچین چیست؟

بلاکچین چیست؟ بلاکچین (Blockchain)، همان طور که از نام آن پیداست، زنجیره‌ای از بلاک ها می باشد که به ترتیب زمان، تولید شده و به یکدیگر پیوسته اند و هر یک از این بلاک ها حاوی اطلاعاتی هستند. به همین دلیل، بلاک چین را می توان نوع خاصی از پایگاه داده دانست که یک فهرست دیجیتالی همواره در حال گسترش از رکورد های داده می باشد و از بلاک های زیادی از داده ها تشکیل شده است. این زنجیره بلوکی به ترتیب زمانی سازمان دهی شده و با استفاده از رمزنگاری، به یکدیگر مرتبط و ایمن می شوند.

همچنین ممکن است اصطلاح فناوری دفتر کل توزیع شده (DLT) را شنیده باشید. این دو اصطلاح در بسیاری از موارد به یک مفهوم اشاره دارند. DLT یک پایگاه داده غیرمتمرکز است که توسط چندین مشارکت کننده از طریق چندین نود مدیریت می شود. بلاکچین را می‌توان نوعی DLT دانست که در آن، تراکنش ها با یک امضای رمزنگاری شده و تغییرناپذیر به نام هش ثبت می شوند.

یک زنجیره بلوکی ویژگی های منحصر به فرد خاص خود را دارد. در هر بلاکچین قوانینی در مورد نحوه افزودن داده ها وجود دارد و هنگامی که این داده ها ذخیره شدند، تغییر یا حذف آنها عملاً غیر ممکن است.

در این مقاله ضمن تشریح مفهوم بلاکچین و ساختار آن، به توضیح ویژگی های مهم این فناوری می پردازیم و به کلیدی ترین مزایا و معایب آن اشاره می کنیم. انواع بلاکچین از منظر های مختلف و زمینه های استفاده از آن نیز از مباحث بررسی شده در این مقاله هستند.

تاریخچه بلاکچین

نخستین تعریف از فناوری Blockchain در سال ۱۹۹۱ توسط دانشمند استوارت هابر ( Stuart Haber ) و دبلیو اسکات استورنتا ( W. Scott Stornetta ) ارائه شد. آنها درصدد معرفی یک راه حل عملی محاسباتی برای ثبت زمانی اسناد دیجیتالی بودند تا نتوان آنها را تاریخ گذاری مجدد یا دستکاری نمود.

در سال ۱۹۹۲، « درختان مرکل » در طراحی بلاکچین گنجانده شد که با تجمیع چندین سند در یک بلاک، این فناوری را کارآمدتر می کند.

در سال ۲۰۰۴، هال فینی ( Hal Finney )، دانشمند کامپیوتر و فعال رمزنگاری، سیستمی به نام اثبات کار قابل استفاده مجدد ( RPoW ) را به عنوان نمونه اولیه برای پول نقد دیجیتال معرفی کرد. این سیستم با حفظ مالکیت توکن ها در یک سرور قابل اعتماد، مشکل دوبار خرج کردن را حل نمود.

در سال ۲۰۰۸، ساتوشی ناکاموتو ( Satoshi Nakamoto ) نظریه بلاکچین های توزیع شده را معرفی کرد. او طراحی بلاکچین را به روشی منحصر به‌ فرد بهبود بخشید تا بلاک ها بدون نیاز به اعتماد به طرف سوم به زنجیره افزوده شوند و از یک شبکه همتا به همتا برای ثبت زمانی و تأیید هر تراکنش استفاده ‌شود. این پیشرفت ها به قدری سودمند بود که بلاکچین ها را به ستون فقرات ارز های دیجیتال تبدیل کرد. در مقاله اصلی ساتوشی ناکاموتو، کلمات block و chain به طور جداگانه استفاده شد، اما در نهایت در سال ۲۰۱۶ به عنوان یک کلمه واحد به نام Blockchain رایج گردید.

ساختار بلاکچین

بلاکچین را می توان یک دفتر کل توزیع شده، غیرمتمرکز و معمولاً عمومی در نظر گرفت که از بلاک هایی برای ثبت تراکنش ها تشکیل شده است. این تراکنش ها توسط مشارکت کنندگان تأیید می شوند. پایگاه داده بلاکچین به صورت مستقل و با استفاده از یک شبکه همتا به همتا مدیریت می شود. استفاده از بلاکچین، مسأله تولید تعداد بی‌نهایت از یک دارایی دیجیتال را رفع می کند و موجب می شود که هر واحد از یک دارایی، تنها یک بار قابلیت انتقال را داشته باشد. بدین ترتیب مشکل دو بار خرج کردن در دارایی دیجیتال برطرف می گردد.

دوبار خرج کردن از معایب بالقوه در سیستم های پولی دیجیتال است و زمانی رخ می دهد که منبع مالی مشابهی برای دو گیرنده متفاوت به صورت همزمان فرستاده شود. در تکنولوژی بلاکچین به عنوان یک بستر غیرمتمرکز، با استفاده از روش های به‌اشتراک گذاری اطلاعات به صورت نظیر به نظیر و همچنین رمزنگاری کلید عمومی، با مشکل دو بار خرج کردن یا دابل اسپندینگ مقابله می شود.

کاربرد های بلاکچین

 آموزش

امروزه یکی از چالش های پیش روی مؤسسات آموزشی، نیاز به جمع آوری، ذخیره و تحلیل داده ها در طول تحصیلات دانش آموزان است. توانایی سازمان دهی کارآمد چنین داده هایی در بخش های مختلف به مؤسسات آموزشی کمک می‌کند تا مسأله پیگیری وضعیت دانش‌آموزان و فارغ التحصیلان بهبود یابد. بلاکچین همچنین می تواند زیرساخت سازمانی فعلی دانشگاهی را به یک اکوسیستم قوی، ایمن و در دسترس عموم تبدیل نماید.

بلاکچین می تواند کاربرد های مختلفی در آموزش داشته باشد که مهمترین آن ها عبارتند از: ثبت و نگهداری سوابق مربوط به دانش آموزان، صدور و ذخیره گواهینامه ها و مدارک، ذخیره اطلاعات مختلف مربوط به مؤسسات آموزشی، برنامه ریزی و اجرای دوره های آموزشی با استفاده از قرارداد هوشمند، انتشار مقالات، کاهش هزینه های دانش آموزان و مؤسسات آموزشی.

بازاریابی

واضح است که بلاکچین پتانسیل ایجاد انقلابی واقعی در فضای بازاریابی و تبلیغات را دارد و اهمیت آن در بازاریابی مشتری محور بسیار مهم است. با توجه به شکوفایی بسیاری از سازمان ها با انتقال به عصر اینترنت، نیاز به فضایی غیرمتمرکز برای استراتژی بازاریابی مشهود می‌باشد. فناوری های نوین، اهمیت نیاز به عناصر امنیت، شفافیت، اعتماد و حریم خصوصی در بازاریابی را برجسته نموده اند که همگی از ویژگی های بلاکچین می باشد.

کاربرد های بلاکچین در بازاریابی، تغییرات پر باری را در تعاملات بین مشتری و کسب‌ و کار ایجاد می کند و به طور همزمان مزایای چندین فناوری را به ارمغان می آورد که مهمترین آن یک دفتر کل توزیع شده از تراکنش های انجام شده در شبکه بلاکچین است. با پیشرفت بلاکچین، این فناوری چندین کاربرد مفید دیگر برای صنعت تبلیغات و بازاریابی خواهد داشت، از جمله جلوگیری از تقلب در تبلیغات، افزایش قابلیت اطمینان به داده های مشتری، افزایش قابلیت اطمینان به اینفلوئنسر مارکتینگ، ایجاد و بهبود برنامه های وفاداری مشتری.

زنجیره تأمین

یکی از نگرانی های کلیدی در زنجیره تأمین و بخش لجستیک، فقدان ارتباطات و شفافیت به دلیل حضور انبوه شرکت های لجستیک در صنعت است. علاوه بر این، ممکن است داده ها دستکاری شوند، زیرا هر شرکت لجستیکی از شرایط و پروتکل های خاص خود استفاده می نماید. بلاکچین می تواند بسیاری از مشکلات زنجیره تأمین و مدیریت لجستیک را حل کند.

بلاکچین با استفاده از اعتبار سنجی و تأیید پذیری، شفافیت داده ها را ممکن می سازد و می تواند اعتماد بیشتری را در این بخش ایجاد کند. برنامه های بلاکچین این امتیاز را دارند که فرآیند لجستیک را سبک تر و خودکار نموده و موجب صرفه جویی میلیارد ها دلار در سال شوند.

بهداشت

راه حل‌های اولیه بلاکچین، پتانسیل کاهش هزینه های مراقبت های بهداشتی، بهبود دسترسی به اطلاعات و ساده سازی گردش های کاری را به ارمغان آورده اند. یک اکوسیستم پیشرفته برای جمع آوری و به‌اشتراک گذاری اطلاعات خصوصی می تواند چیزی باشد که متخصصان مراقبت های بهداشتی و پزشکی به آن نیاز دارند تا اطمینان حاصل شود که هزینه های سنگین فعلی در این صنعت کاهش می یابد.

شبکه بلاکچین در بخش مراقبت های بهداشتی برای نگهداری و تبادل داده های بیمار از طریق بیمارستان ها، آزمایشگاه ها، داروخانه ها، پزشکان و پرستاران استفاده می شود. برنامه های بلاکچینی مراقبت های بهداشتی می‌ وانند اشتباهات را به دقت شناسایی کنند و عملکرد، امنیت و شفافیت به اشتراک گذاری داده های پزشکی در این صنعت را بهبود بخشند.

امور مالی و پرداخت

فناوری Blockchain می تواند فرآیند های پرداخت را کارآمد تر کند. به عنوان مثال، بلاکچین هایی مانند Polygon و Solana و سایدچین هایی مانند Arbitrum می توانند تراکنش ها را در چند ثانیه با هزینه ۰٫۰۱ دلار یا کمتر انجام دهند که در مقایسه با Visa، Mastercard و Amex بسیار ارزان تر است. برنامه های مالی بلاکچینی مانند ریپل، هزینه های مربوط به سازمان های مالی و مشتریان آنها را کاهش می دهد. این برنامه ها به مؤسسات مالی کمک می کند تا در تراکنش های بین المللی صرفه جویی کنند و پیش بینی می شود بانک ها تا سال ۲۰۳۰ از این طریق حدود ۲۷ میلیارد دلار در تراکنش های فرامرزی صرفه جویی نمایند.

از آنجایی که دفاتر کل توزیع شده، سوابق تراکنش ها را به صورت توزیع شده و غیرقابل تغییر ارائه می دهند، مؤسسات مالی می توانند از آنها برای نگهداری سوابق و حسابداری استفاده کنند. تسویه سریع تر تراکنش ها توسط این برنامه های غیرمتمرکز مالی می تواند خدمات مالی فعلی را بهبود بخشد. به عنوان مثال، وام دهندگان قادر خواهند بود وام ها را سریع تر تأمین کنند، فروشندگان پرداخت ها را سریع تر دریافت می نمایند و بورس های سهام می توانند بلافاصله خرید و فروش اوراق بهادار را تسویه نمایند.

قرارداد های هوشمند

قرارداد های هوشمند مانند قرارداد های معمولی بین چند طرف مورد توافق قرار می گیرند، با این تفاوت که قرارداد های هوشمند به صورت زمان واقعی بر روی یک بلاکچین اجرا می شوند. طی این نوع قرارداد، واسطه ها حذف می شوند و سطوحی از مسئولیت و پاسخگویی برای طرفین قرارداد در نظر گرفته می شود که با قرارداد های سنتی امکان پذیر نیست. این امر موجب صرفه جویی در وقت و هزینه کسب‌ و کار می شود و در عین حال از رعایت قوانین قرارداد توسط همه طرفین نیز اطمینان حاصل می نماید.

قرارداد های مبتنی بر بلاکچین با کشف مزایای این فناوری در بخش هایی مانند دولت، بهداشت و درمان و صنعت املاک و مستغلات روز به‌ روز محبوب تر می شوند.

NFT

توکن های غیرمثلی ( NFT ) داغ ترین برنامه بلاکچینی از زمان ایجاد این فناوری بوده اند. سال ۲۰۲۱ سال انفجار حوزه NFT بود. NFT ها به صورت آیتم های دیجیتالی هستند، مانند موسیقی، آثار هنری، گیف ها و ویدی ها که بر روی یک بلاکچین فروخته می شوند و تضمین می کنند که فقط مالک آن NFT می تواند حقوق کامل آن را ادعا نماید. برای کسب اطلاعات بیشتر در این زمینه مقاله ” NFT چیست؟ ” را مطالعه نمایید.

NFT به خریداران این فرصت را می دهد که مالکیت آثار هنری و فرهنگی دیجیتال را در اختیار داشته باشند، آثاری که عمرشان از همه ما نیز بیشتر خواهد بود. در حال حاضر آثار و مجموعه های NFT با ارقام چشمگیر حتی تا چند میلیون دلار قیمت گذاری می شوند که بیانگر محبوبیت این حوزه در میان کاربران است. البته شناسایی NFT هایی که پتانسیل رشد و ایجاد سود را دارند کار چندان راحتی نیست و نیاز به آموزش و کسب تخصص در تحلیل و ارزیابی این آثار دیجیتال دارد.

صنعت گیم

ورود بلاکچین به صنعت گیم با استقبال خوبی همراه شده و بازی های کسب درآمد ( Play-to-Earn ) ( پیشنهاد میکنیم مقاله: بهترین بازی های متاورسی سال ۲۰۲۳ را بخوانید) اخیراً از محبوبیت بالایی برخوردار بوده اند. در این بازی ها، کاربر با پیش روی در مراحل بازی، پاداش هایی به شکل توکن دریافت می‌کند که ممکن است مصارف مختلفی در بازی یا خارج از آن داشته باشد.

آیتم های بازی نیز می‌ وانند به شکل توکن های غیرمثلی ( NFT ) باشند که با توجه به یکتا بودن ماهیت آن ها، می توانند بین کاربران خرید و فروش شوند و با توجه به میزان محبوبیت بازی یا آیتم، در طی زمان با تغییرات محسوسی در قیمت همراه باشند. بهترین بازیکن بازی ممکن است مالک یک آیتم بوده باشد، و این داده همیشه در مورد آن آیتم باقی خواهد ماند، حتی اگر شخص دیگری آن را خریداری نماید.

اما اگر این بازی از کار بیفتد چه ؟ آیتم شما از کار نخواهد افتاد. این امر به آن دلیل است که می توان یک آیتم را از یک بلاکچین به بلاکچین دیگر در متاورس منتقل کرد. این آیتم یک NFT است و می تواند در یک بازی جدید استفاده گردد. این آیتم باید در یک کیف پول کریپتو ذخیره شود. NFT‌ ها نوعی از محتوا هستند که می توانند برای همیشه در دنیای متاورس باقی بمانند.

هویت دیجیتال

مجموعه هویت غیرمتمرکز با بلاکچین به طور کلی شامل این موارد است: کیف پول هویت، مالک هویت، تأیی کننده، ارائه دهنده سرویس، بلاکچین و شناسه غیرمتمرکز.

در هویت غیرمتمرکز، یک برنامه کاربردی ( کیف‌پول هویت ) به کاربران اجازه می دهد تا هویت دیجیتالی خود را ایجاد کنند. پس از ایجاد هویت، کلید های رمزنگاری مربوطه ( یک کلید عمومی و یک کلید خصوصی ) تولید می شوند.

کیف پول هویت، اطلاعات ثبت نام را با یک کلید عمومی به بلاکچین ارسال می کند که یک شناسه منحصر به فرد در برابر کیف پول شما ایجاد می نماید. کلید خصوصی در کیف پول کاربر باقی می ماند و در فرآیند احراز هویت استفاده می گردد.

در اقدامی مشابه، سازمان هایی مانند دولت، دانشگاه ها و مؤسسات مالی، اطلاعات هویتی مربوطه را تأیید می کنند و در فرآیندی آن را به داده های هویت دیجیتال می افزایند. کاربران ملزمند تا در فرآیند ها، امضا را با استفاده از کلید های خصوصی خود انجام دهند.

اینترنت اشیا

اینترنت اشیا ( IoT ) نیز از دیگر حوزه های مهم بکارگیری برنامه های بلاکچین است. دستگاه های اینترنت اشیا آسیب پذیری بالایی در خصوص هک و نگرانی های امنیتی دارند. افزایش محصولات اینترنت اشیا به معنای فرصت های بیشتر برای هکر هاست تا به داده های کاربران دست پیدا کنند یا آنها را قربانی کلاهبرداری نمایند. این هک ها می تواند در مورد همه چیز باشد، از دستگاه خانه هوشمند گرفته تا رمز عبور آنلاین.

برنامه های کاربردی در مورد اینترنت اشیا، با استفاده از شفافیت و فساد ناپذیری فناوری دفتر کل توزیع شده، سطح بالاتری از امنیت را با جلوگیری از نقض داده ها به ارمغان می آورد.

تجارت الکترونیک

از آنجایی که تراکنش های مالی آنلاین روی بلاکچین امن تر هستند، استفاده از برنامه های بلاکچین یک بازی برد – برد برای برند ها و مصرف کنندگان می باشد. علاوه بر این، کاهش هزینه ها، بهبود فرآیند های تجاری، تسریع تراکنش ها و بهبود تجربه مشتری نیز از مزایای بکارگیری Blockchain در تجارت الکترونیک است.

به دلیل تغییر ناپذیری بلاکچین، برنامه های تجاری بر بستر این فناوری اطمینان می دهند که هنگام خرید یک محصول، تولید کننده نمی تواند این خرید را با یک محصول ارزان تر جایگزین کند یا محصول متفاوت و گران تری را به خریدار بفروشد. این امر همچنین موجب می شود که خریدار نتواند یک محصول را برگرداند و جایگزینی دریافت نماید و دقیقاً همان محصول سفارش داده شده به دست خریدار می رسد.

املاک و مستغلات

با استفاده از بلاکچین، سرمایه گذاری در املاک و مستغلات به عنوان یک فرصت سرمایه گذاری برای همه در دسترس خواهد بود. توکن های امنیتی مبتنی بر املاک و مستغلات، مالکیت قطعات زمین یا ساختمان را امکان پذیر می کند، مشارکت در بازار را در اختیار همه می‌گذارد و فرصت های مالی جدیدی را پیش روی توسعه دهندگان قرار می دهد.

برتری دیگر برنامه های بلاکچین در این زمینه، ارزیابی بسیار کار آمد ملک بر اساس داده های ناشناس و قابل مقایسه است. بنابراین طرف های درگیر در یک تراکنش از ارزیابی های مستقل و گران قیمت املاک نجات می یابند و همه طرف ها می توانند به تمام داده های موجود در بلاکچین دسترسی داشته باشند. تمامی تاریخچه ملک نیز هم شفاف و هم قابل ردیابی است.

با معرفی برنامه های بلاکچینی مربوط به املاک، نیاز به ارتباطات فردی و مبتنی بر کاغذ و هزینه ها و خطا های انسانی کاهش می یابد و روند انجام فرآیند تسریع می گردد.

امور دولتی و حاکمیتی

برنامه های دولتی و حاکمیتی بلاکچین می تواند تعاملات سیاسی داخلی و کارایی بوروکراتیک را بهبود بخشد و بار مالی عظیم در این فرآیند ها را کاهش دهد. در حال حاضر برخی از دولت های ایالتی در امریکا از جمله ایلینویز از فناوری بلاکچین برای ایمن سازی اسناد دولتی استفاده می کنند.

بر اساس گزارش ها، برنامه های حاکمیتی بلاکچین پتانسیل کاهش میلیون ها ساعت بوروکراسی در سال را دارند. با بکارگیری قرارداد های هوشمند و دفتر کل دیجیتالی که شفافیت مطلق را ارائه می دهند و سوابق را با دسترسی عمومی تولید می کنند، می توان مقامات دولتی را مسئول و پاسخگوی اقدامات گوناگون دانست.

برنامه های بلاکچینی مربوط به رأی گیری نیز می تواند فرآیند های انتخاباتی را متحول کند. رأی گیری مبتنی بر Blockchain می تواند مشارکت مدنی را بهبود بخشد و با ارائه سطحی از امنیت و فساد ناپذیری که امکان رأی دهی در دستگاه های تلفن همراه را نیز فراهم می‌کند، بی تفاوتی رأی دهندگان را کاهش دهد.

مدیا

بلاک چین این پتانسیل را ایجاد می کند که چگونه محتوای رسانه ای مانند موسیقی، ویدئو و سایر انواع سرگرمی، ارائه، استفاده و پرداخت می شود. سیستم های فعلی برای مدیریت محتوای پیچیده و شخصی‌سازی شده و بسته های خدمات طراحی نشده اند. در اکوسیستم های دیجیتال امروزی، مدیریت حقوق دیجیتال، حق امتیاز و معاملات بین تعداد زیاد واسطه ها بسیار دشوار است.

بلاکچین با رویکرد دفتر کل مشترک خود، می تواند با افزودن شفافیت، امنیت و کنترل، به بهبود زنجیره تأمین رسانه و کاهش نقض حق نشر کمک نماید. به عنوان مثال در مورد نقض حق نشر در پخش موسیقی، ناشران و ترانه‌سرا ها همواره ارائه دهندگان برنامه های پخش موسیقی مانند Spotify را به عدم پرداخت تمام و کمال حقوق خود متهم می‌کنند. علاوه بر این، بلاکچین می تواند با تکنیک های کلاهبرداری تبلیغاتی مانند شبکه های ربات و جعل دامنه مقابله نماید.

قابلیت تعامل میان بلاکچین ها

با افزایش تعداد سیستم های بلاکچین، قابلیت همکاری و تعامل میان آن ها به موضوعی بسیار مهم تبدیل شده است. هدف اصلی این مسأله، پشتیبانی از انتقال دارایی ها از یک بلاکچین به بلاک چین دیگر است. وگنر ( Wegner ) در این خصوص اظهار داشت که « تعامل، توانایی دو یا چند جزء نرم افزاری برای همکاری با وجود تفاوت در زبان، رابط کاربری و پلتفرم اجرا می باشد ». بنابراین هدف از قابلیت تعامل بلاکچین ها، پشتیبانی از همکاری این چنینی بین سیستم های بلاکچین، علیرغم تفاوت های مختلف است.

در حال حاضر چندین راه حل برای قابلیت تعامل میان بلاکچین ها در دسترس است. این راه‌حل ها را می توان به سه دسته طبقه بندی کرد: رویکرد های قابلیت تعامل ارز های دیجیتال، موتور های بلاکچین و اتصال دهنده های زنجیره بلوکی. همان طور که پیش از این اشاره شد، بلاکچین های لایه صفر امکان تعامل میان بلاکچین ها را فراهم می نمایند.

مصرف انرژی در بلاکچین

همان طور که پیش از این اشاره شد، برخی از بلاکچی ها از پروتکل اثبات کار ( مقاله “الگوریتم اثبات کار چیست؟” را مطالعه نمایید)استفاده می کنند، پروتکلی شامل محاسبات کامپیوتری همتا به همتا که طی آن تراکنش ها اعتبارسنجی و تأیید می شوند. این فرآیند نیاز به مقدار زیادی انرژی دارد. در ژوئن ۲۰۱۸ از بلاکچین های اثبات کار به دلیل مصرف بالای انرژی آنها انتقاد شد.

نگرانی اولیه در مورد مصرف بالای انرژی عاملی بود تا بلاکچین های بعدی مانند کاردانو ( Cardano )، سولانا ( Solana) و پولکادات (  Polkadot ) از مدل اثبات سهام ( PoS ) با مصرف کمتر انرژی استفاده نمایند. کارشناسان تخمین زده اند که بیت کوین ۱۰۰۰۰۰ برابر بیشتر از شبکه های اثبات سهام انرژی مصرف می کند.

در سال ۲۰۲۱، مطالعه ای توسط دانشگاه کمبریج مشخص کرد که بلاکچین بیت کوین (با ۱۲۱ تراوات ساعت در سال) بیشتر از کشور آرژانتین (با ۱۲۱ تراوات ساعت) و هلند (۱۰۹ تراوات ساعت) برق مصرف می کند. به گفته Digiconomist، یک تراکنش بیت کوین به ۷۰۸ کیلووات ساعت انرژی الکتریکی نیاز دارد، معادل مقداری که یک خانوار آمریکایی به طور متوسط ​​در ۲۴ روز مصرف می نماید.

در فوریه ۲۰۲۱، جانت یلن ( Janet Yellen )، وزیر خزانه داری امریکا، بیت کوین را « روشی بسیار ناکار آمد برای انجام تراکنش ها » خواند و گفت: « میزان انرژی مصرف شده در پردازش این تراکنش ها خیره کننده است ». در مارس ۲۰۲۱، بیل گیتس اظهار داشت که « بیت کوین در هر تراکنش بیش از هر روش دیگری که برای بشر شناخته شده است، برق مصرف می کند » و افزود: « این مسأله از منظر اقلیمی چندان مناسب نیست ».

نیکلاس ویور ( Nicholas Weaver )، از مؤسسه بین المللی علوم رایانه در دانشگاه کالیفرنیا، امنیت آنلاین بلاکچین و کارایی انرژی در بلاکچین های عمومی اثبات کار را بررسی کرد و این بلاکچین ها را در هر دو مورد به شدت ناکافی دانست. ۳۱ الی ۴۵ تراوات ساعت برق مصرف شده توسط بلاکچین بیت کوین در سال ۲۰۱۸ بین ۱۷ تا ۲۳ میلیون تن کربن دی اکسید تولید کرد.

با توجه به اهمیت بالای مصرف انرژی، برخی از توسعه دهندگان رمزارز ها در حال بررسی چگونگی انتقال بلاکچین از مدل اثبات کار به مدل اثبات سهام هستند

مزایای بلاکچین

فناوری Blockchain با ظهور خود امکانات گسترده ای را در اختیار کاربران در حوزه های مختلف قرار داد. برای این فناوری می توان مزایای بسیاری را برشمرد که در ادامه به مهمترین آنها اشاره شده است:

• اعتما سازی: با بکار گیری فناوری بلاکچین، کاربرانی که یکدیگر را نمی شناسند،‌ می توانند با آسودگی و در کمال امنیت به هم اعتماد نمایند.
• ساختار غیرمتمرکز : دفتر کل توزیع شده با ارائه قابلیت به‌اشتراک گذاری لحظه ای داده ها در ساختاری غیرمتمرکز، وجود عنصری متمرکز که مسئولیتی در قبال این داده‌ ها داشته باشد را غیر لازم و بدین ترتیب بر امنیت کاربران افزوده است.
• بهبود امنیت و حریم خصوصی: با استفاده از این فناوری، تراکنش ها به صورت غیرقابل تغییر و با رمزنگاری سرتاسری ( End-to-End ) ثبت می شوند که امکان تقلب و دستکاری های غیرمجاز را تا حد بسیار زیادی کاهش می دهد.
• کاهش هزینه ها : با حذف وظایف دستی مانند جمع آوری و اصلاح داده ها و همچنین تسهیل فرآیند های گزارش دهی و حسابرسی،‌ کارآیی این فناوری به میزان قابل توجهی افزایش یافته و از صرف هزینه های مختلف مالی و غیرمالی جلوگیری می شود.
• سرعت: با حذف واسطه های مختلف در Blockchain،‌ سرعت ثبت و تأیید تراکنش ها در این ساختار با بهبود چشمگیری همراه شده است.
• شفافیت و امکان ردیابی : با بکارگیری فناوری بلاکچین می توان منشأ و مسیر تراکنش ها و موارد مختلف مانند دارو ها و محصولات را ردیابی و از اصالت آن ها اطمینان حاصل نمود.
• غیرقابل دستکاری بودن : با توجه به ساختار بلاکچین، دستکاری یا حذف تراکنش ها در آن امکان پذیر نمی باشد.
• کنترل شخصی بر داده ها: بلاکچین به کاربران این امکان را می دهد که تصمیم بگیرند چه داده های دیجیتالی را با چه کسی و به چه مدت و با چه محدودیت هایی به اشتراک بگذارند.
• توکنی کردن : با استفاده از این فناوری می توان ارزش یک دارایی را به یک توکن دیجیتال تبدیل نمود که روی زنجیره ای از بلاک ها ثبت و به اشتراک گذاشته می شود.
• خلاقیت و نوآوری : با توجه به قابلیت های گسترده بلاکچین و انعطاف پذیری آن،‌ افراد و سازمان های گوناگون در پی آن هستند که مسائل و چالش های مختلف خود را با استفاده از آن برطرف نمایند.

معایب بلاکچین 

به گفته کارشناسان،‌ با اجرای فناوری بلاکچین برخی چالش های آن نیز آشکار شده است که در زیر به مهمترین آنها اشاره شده است:

• مقیاس پذیری : مقیاس پذیری را می توان بزرگترین چالش Blockchain دانست که به دلیل ثابت بودن اندازه بلاک برای ذخیره اطلاعات ایجاد می شود.
• عدم بلوغ : بلاکچین از فناوری های نوظهور است که هنوز توسط عموم مردم شناخته شده نیست و می بایست توجه جامعه برای حضور و سرمایه گذاری در این حوزه جلب شود.
• مصرف انرژی : برای تأیید تراکنش ها در بلاک، مقداری انرژی مصرف می شود که با توجه به توسعه پرشتاب این فناوری،‌ می تواند در آینده ای نه چندان دور به چالشی مهم تبدیل گردد. طبق گزارش ها ۰٫۳ درصد از برق جهان در سال ۲۰۱۸ برای تأیید تراکنش های بلاکچین صرف شده است.
• تشریفات قانونی :‌ در برخی کشور ها، استفاده از برنامه های کاربردی فناوری بلاکچین مانند ارز های دیجیتال به دلیل برخی مسائل قانونی یا زیست محیطی ممنوع است.
• ذخیره سازی داده ها : پایگاه های داده بلاکچین در تمام نود های شبکه ذخیره می شود و با افزایش تعداد تراکنش ها، به فضای ذخیره سازی بیشتری نیاز خواهد بود که می تواند با چالش هایی همراه باشد.
• قانون گذاری : بلاکچین با برخی مؤسسات مالی با چالش هایی مواجه است. برای پذیرش گسترده تر بلاکچین، جنبه های دیگری از این فناوری برای رفع این چالش ها مورد نیاز خواهد بود.

انواع شبکه های بلاکچین

بلاکچین عمومی

یک بلاکچین عمومی هیچ گونه محدودیت دسترسی ندارد و هر کسی با اتصال به اینترنت می تواند به آن بپیوندد و به عنوان انجام دهنده تراکنش یا اعتبار سنج در آن مشارکت نماید. بیت کوین و اتریوم در این دسته قرار می گیرند.

از معایب این نوع بلاکچین می توان به نیاز به توان محاسباتی نسبتاً بالا اشاره نمود. این موارد ملاحظات مهمی برای موارد استفاده سازمانی از Blockchain هستند.

بلاکچین خصوصی

فعالیت در بلاکچین خصوصی به مجوز نیاز دارد و برای پیوستن به آن، اجازه مدیران شبکه نیاز است. در این نوع بلاکچین، دسترسی مشارکت کنندگان و اعتبار سنج های شبکه محدود شده است و یک سازمان، افرادی را که مجاز به مشارکت، اجرای یک پروتکل توافقی و حفظ دفتر کل هستند، کنترل می نماید. بلاکچین های خصوصی نیز همچون موارد عمومی، همتا به همتا و غیرمتمرکز هستند.

بلاکچین هیبرید

بلاکچین هیبرید دارای ترکیبی از ویژگی های متمرکز و غیرمتمرکز است. بر اساس اینکه در کدام بخش از زنجیره بلوکی از ویژگی تمرکز و در کجا از ویژگی عدم تمرکز استفاده می شود، عملکرد دقیق این زنجیره می تواند متفاوت باشد.

سایدچین

سایدچین نامی برای یک دفتر کل است که به موازات یک بلاک چین اولیه اجرا می شود. ورودی های بلاکچین اولیه می توانند به سایدچین مرتبط شوند یا برعکس آن اتفاق بیافتد. این امر به سایدچین اجازه می دهد تا به شکل مستقل فعالیت نماید که این فعالیت می تواند مربوط به استفاده از یک ابزار جایگزین برای نگهداری سوابق تراکنش، الگوریتم اجماع و غیره باشد.

لایه های بلاکچین

بلاکچین به طور کلی شامل چهار لایه است که عبارتند از:

لایه صفر (L0): انتقال داده

این لایه به عنوان زیرساخت Blockchain، شامل اینترنت، سخت افزار و اتصالاتی است که عملیات روان لایه ۱ را امکان پذیر می کند. این لایه امکان تعامل بلاکچین ها و تراکنش های ارزان تر و سریع تر را فراهم نموده و زیرساخت لازم را در اختیار توسعه دهندگان قرار می دهد.

لایه ۱ (L1) : بلاکچین ها

تغییر ناپذیری، مکانیزم های اجماع، زبان برنامه نویسی، زمان تولید بلاک و سایر ویژگی های فنی و ماهیتی فناوری دفتر کل توزیع شده در این لایه قرار می گیرد. این لایه به عنوان مقیاس پذیری روی زنجیره ( on-chain scaling ) و پیاده سازی به شمار می آید.

لایه ۲ (L2) : مقیاس پذیری و سرعت

لایه ۲ شامل ادغام های طرف سوم است که در کنار لایه اول برای افزایش مقیاس پذیری و توان عملیاتی سیستم ( تراکنش در ثانیه ) استفاده می شود. این لایه به عنوان مقیاس پذیری خارج زنجیره ( off-chain scaling ) محسوب می شود.

لایه ۳ (L3) : برنامه های غیرمتمرکز

این لایه را می توان لایه کاربردی نامید که کاربران با آن در تعامل اند و برنامه‌ ای غیرمتمرکز در آن ایجاد می گردند. جهت آشنایی بیشتر، مقاله انواع لایه های بلاکچین را مطالعه نمایید.

تفاوت بلاکچین با ارز دیجیتال

بسیاری از افراد مفهوم بلاکچین و ارز های دیجیتال به ویژه بیت‌کوین را معادل یکدیگر می دانند، در حالی که تفاوت اساسی میان بیت کوین و بلاکچین وجود دارد. ریشه این تصور اشتباه را می توان در آنجا جست که رمزارز ها نخستین کاربرد بلاک چین را رقم زدند.

به عنوان مثالی ساده می‌توان گفت که اگر Blockchain را برنامه ویندوز تصور کنیم، رمزارز ها را می توان از جمله نرم‌افزار هایی در نظر گرفت که روی این ویندوز نصب شده اند. در حقیقت رمزارز ها برنامه هایی هستند که بر اساس فناوری بلاکچین فعالیت می کنند.

هر ارز دیجیتال با یک زنجیره بلوکی مرتبط است که به عنوان دفتر کل آن عمل می کند. به عنوان مثال، ارز دیجیتال بیت کوین بر اساس یک زنجیره بلوکی فعالیت می کند که به بلاک چین بیت کوین معروف است. اتر روی یک پایگاه داده بلاکچینی به نام اتریوم اجرا می شود و لایت کوین دارای بلاکچین خاص خود می‎باشد که از بیت کوین مشتق شده است.

بلاکچین مربوط به هر رمزارز لزوماً مخصوص آن رمزارز نیست. به عنوان مثال تتر بلاک چین مخصوص به خود ندارد و توکن های تتر در بلاکچین های دیگر از جمله اتریوم قرار دارند و تراکنش های تتر در آنجا ثبت می شوند. شبکه اتریوم با حداکثر انعطاف طراحی شده است و بسیاری از توکن ها روی این شبکه میزبانی می شوند.

تفاوت بلاکچین و بانکداری

فناوری بلاکچین راهی را برای طرفین فراهم می کند تا بدون نیاز به اعتماد به یکدیگر و بدون استفاده از واسطه، در مورد وضعیت پایگاه داده به توافق برسند. یک بلاکچین با ارائه دفتر کلی که هیچکس آن را مدیریت نمی کند، می تواند خدمات مالی مختلفی مانند پرداخت ها یا اوراق بهادار را بدون نیاز به بانک، ارائه دهد.

علاوه بر این، بلاکچین امکان استفاده از ابزار های قدرتمندی مانند «قرارداد های هوشمند» (برای اطلاعات بیشتر مقاله “قرارداد هوشمند چیست؟” را بخوانید) را فراهم می کند. این قرارداد ها مبتنی بر Blockchain هستند و به صورت خودکار اجرا می شوند که به طور بالقوه می توانند فرآیند های دستی را از مرحله انطباق و پردازش تا توزیع محتوا به شکل خودکار در آورند.

فناوری DLT با حذف خدمات واسطه ای بانک ها، فرصتی عظیم برای رویارویی با صنعت بانکداری سنتی در اختیار دارد. برخی از این خدمات عبارتند از: پرداخت ها، سیستم های تسویه، جذب سرمایه، اوراق بهادار، وام دهی، امور معاملاتی، احراز هویت و جلوگیری از جعل.

در این خدمات، فناوری غیرمتمرکز بلاکچین با ارائه خدماتی ارزان تر و سریع تر و بدون نیاز به اعتماد و واسطه، نقش بانکداری سنتی را به چالش کشیده و با فراهم نمودن فضایی امن و غیرمتمرکز، امکان جعل یا اعمال حاکمیت را حذف نموده است. این ویژگی های دفتر کل غیرمتمرکز می تواند ماهیت بانکداری سنتی را به طور جدی زیر سؤال برده و حتی در جهت حذف آن گام بردارد.

در این خصوص می‌توان از امور مالی غیرمتمرکز ( Decentralized Finance ) یا به اختصار دیفای ( DeFi ) نام برد. دیفای، ابزار های مالی را بدون اتکا به واسطه هایی مانند کارگزاری ها، صرافی ها یا بانک ها و با استفاده از قرارداد های هوشمند بر بستر بلاکچین ارائه می دهد. پلتفرم های دیفای به افراد اجازه می دهند که از دیگران وام بگیرند یا وام بدهند، با استفاده از مشتقات در مورد تغییرات قیمت دارایی ها گمانه زنی کنند، به معاملات ارز های دیجیتال بپردازند، در برابر ریسک ها بیمه شوند و در حساب های استیکینگ از طریق پس انداز، سود کسب نمایند..

نحوه عملکرد بلاکچین

 

هدف بلاکچین این است که اجازه دهد اطلاعات دیجیتال ثبت و توزیع شود، اما از ویرایش آنها جلوگیری گردد. به این ترتیب، یک بلاکچین، پایه و اساس دفتر کل یا ثبت تراکنش های غیرقابل تغییر است. به همین دلیل است که Blockchain به عنوان فناوری دفتر کل توزیع شده ( DLT ) نیز شناخته می شود.

با انجام یک تراکنش، این تراکنش به عنوان یک « بلاک » از داده ها ثبت می شود. این تراکنش انتقال یک دارایی را نشان می دهد که می‌تواند مشهود ( محصول ) یا نامشهود ( ذهنی ) باشد. بلاک داده می تواند اطلاعات مختلفی را ثبت کند: چه کسی، چه چیزی، چه زمانی، کجا، چه مقدار و حتی چه شرایطی (مانند دمای یک محموله مواد غذایی).

هر بلاک به بلاک‌های قبل و بعد از آن متصل است. این بلاک‌ها زنجیره‌ای از داده‌ها را تشکیل می‌دهند که یک دارایی می‌تواند در آن انتقال یابد. بلاک‌ها زمان و ترتیب دقیق تراکنش‌ها را تأیید می‌کنند و به طور ایمن به یکدیگر متصل می‌شوند تا از تغییر هر بلاک یا درج یک بلاک بین دو بلاک موجود جلوگیری گردد.

تراکنش ها با هم در یک زنجیره برگشت ناپذیر ثبت و مسدود می شوند که همان بلاکچین است. افزوده شدن هر بلاک جدید، تأیید بلاک قبلی و در نتیجه کل زنجیره را تقویت می نماید. این امر امکان دستکاری توسط یک عامل مخرب را از بین می برد و یک دفتر کل از تراکنش هایی را ایجاد می کند که قابل اعتماد است.

تمرکز زدایی در بلاکچین

بلاک چین با ذخیره داده ها در شبکه همتا به همتا، ریسک نگهداری داده در شرایط متمرکز را از بین می برد. این داده ها در شبکه ای غیر متمرکز ذخیره می شوند و یک نسخه از آن در اختیار هر نود قرار می گیرد.

یک بلاکچین می تواند به عنوان یک دفتر کل توزیع شده عمل کند که توسط هیچ کس کنترل نمی شود. این امر بدان معناست که هیچ کس قدرت ویرایش داده های ذخیره شده در شبکه را ندارد. از این نظر می‌توان استدلال کرد که این دفتر کل به طور همزمان در اختیار همه است و مشارکت کنندگان در هر لحظه درباره وضعیت آن به توافق می رسند.

شفافیت در بلاکچین

به دلیل ماهیت غیر متمرکز بلاکچین، همه تراکنش های این دفتر کل را می توان با داشتن یک نود شخصی یا با استفاده از اکسپلورر های بلاکچین به‌صورت شفاف مشاهده کرد که به هر کسی اجازه می دهد تراکنش ها را به صورت زنده ببیند. این بدان معناست که می توان انتقال هر مقداری از دارایی های روی بلاکچین را ردیابی نمود.

البته سوابق ذخیره شده در Blockchain رمزگذاری شده است و فقط صاحب یک رکورد می تواند آن را رمزگشایی و هویت خود را آشکار کند (با استفاده از جفت کلید عمومی و خصوصی). در نتیجه، کاربران بلاکچین می توانند با حفظ شفافیت، ناشناس باقی بمانند.

امنیت بلاکچین

بلاک های جدید همواره به صورت خطی و به ترتیب به انتهای زنجیره افزوده می شوند. پس از اضافه شدن یک بلاک به انتهای زنجیره بلوکی، بازگشت به عقب و تغییر محتوای بلاک بسیار دشوار است، مگر اینکه اکثریت شبکه برای انجام این کار به اجماع رسیده باشند. این امر به این دلیل است که هر بلاک، حاوی هش خاص خود به همراه هش بلاک قبلی و همچنین ثبت زمانی می باشد. کد های هش توسط یک تابع ریاضی ایجاد می شوند که اطلاعات دیجیتال را به رشته ای از اعداد و حروف تبدیل می کند. اگر اطلاعات مذکور به هر نحوی ویرایش و دستکاری شود، کد هش نیز تغییر خواهد یافت.

ممکن است یک هکر که نود‌ی را در یک شبکه بلاکچین اجرا می کند، بخواهد تغییری روی این زنجیره ایجاد نموده و ارز های دیجیتال دیگران را در اختیار بگیرد. اگر وی فقط نسخه خود از بلاکچین را تغییر دهد، این نسخه با نسخه دیگر نود‌ ها همخوانی نخواهد داشت. وقتی بقیه نود‌ ها نسخه‌ های خود را به یکدیگر ارجاع می‌دهند، متوجه می‌شوند که نسخه مربوط به آن هکر متفاوت است و این نسخه کنار گذاشته می‌شود.

موفقیت در چنین هکی مستلزم آن است که هکر به طور همزمان کنترل حداقل ۵۱ درصد از نسخه های بلاکچین را در اختیار بگیرد و آن ها تغییر دهد تا نسخه او به نسخه اکثریت تبدیل شود و در نتیجه، این نسخه به عنوان نسخه مورد توافق تبدیل گردد. چنین حمله ای به مقدار زیادی پول و منابع نیاز دارد، زیرا همه بلاک های قبلی که دارای کد هش و ثبت زمانی متفاوتی هستند، باید دوباره انجام شوند. حتی در صورت موفقیت این حمله، احتمالاً سودی برای هکر در بر نخواهد داشت، زیرا ارزش توکن مربوط به نسخه ای که به آن حمله شده سقوط می کند و سود اقتصادی برای هکر به همراه نخواهد داشت.

بلاک چیست؟

یک زنجیره از چندین بلاک تشکیل می‌شود که هر بلاک سه ویژگی اصلی دارد:

• داده های داخل بلاک
• نانس : عددیست که به صورت تصادفی تولید می شود و یک مرتبه قابلیت استفاده دارد. ماینر ها برای حدس این عدد با یکدیگر رقابت می کنند.
• هش : رشته ای از ارقام و حروف است که با ورودی مشخص و طی تابعی یک طرفه و برگشت ناپذیر ایجاد می شود. این عملیات در خصوص امنیت بلاکچین حائز اهمیت است.

با ایجاد یک بلاک، داده های داخل آن تأیید شده و برای همیشه به نانس و هش آن بلاک پیوست می شوند.

 

بلاک چگونه افزوده می‎شود ؟

نود‌ های بلاک چین به هم متصل هستند و کپی هایی از زنجیره بلوکی را ذخیره می کنند. آنها اطلاعات مربوط به تراکنش ها و بلاک های جدید را به یکدیگر ارسال می نمایند. اما بلاک های جدید چگونه به به این زنجیره اضافه می شوند ؟

با توجه به رقابت نود ها برای ماینینگ، باید مکانیزمی برای تصمیم گیری منصفانه وجود داشته باشد که کدام نود یک بلاک را به زنجیره اضافه کند. در این مورد به سیستمی نیاز است که تقلب را برای کاربران پرهزینه کند و به آنها برای عملکرد صادقانه پاداش دهد. در این رقابت، هر کاربر منطقی به گونه ای عمل خواهد کرد که از نظر اقتصادی سودمند باشد.

از آنجایی که مشارکت در شبکه به مجوز نیاز ندارد، ایجاد بلاک برای همه قابل دسترسی است. هر Blockchain با توجه به پروتکل مورد استفاده، به گونه ای کاربر را ملزم می کند تا سرمایه خود را در معرض ریسک قرار دهد و بدین ترتیب فعالیت درست در شبکه تضمین می گردد. انجام این کار به کاربران امکان می دهد در ایجاد بلاک مشارکت نموده و اگر یک بلاک معتبر ایجاد کنند، به آنها پاداش پرداخت می شود.

با این حال، اگر کاربری اقدام به تقلب کند، بقیه شبکه متوجه خواهند شد. این مکانیسم، الگوریتم اجماع نامیده می‌شود که به مشارکت کنندگان شبکه اجازه می دهد در مورد بلاک بعدی که باید اضافه شود، به توافق برسند. پیشنهاد میکنیم مقاله ” الگوریتم اجماع چیست؟ “را بخوانید.

پروتکل های ایجاد بلاک

برای ساخت و تأیید بلاک های جدید در یک بلاکچین، عمدتاً از دو پروتکل اثبات کار ( PoW ) یا اثبات سهام ( PoS ) استفاده می گردد که به ترتیب با نام های ماینینگ و استیکینگ شناخته می‌ شوند. این دو پروتکل تفاوت های بنیادی دارند که در ادامه به توضیح آن خواهیم پرداخت.

ماینینگ ( اثبات کار )

ماینینگ یا استخراج، یکی از متداول ترین الگوریتم های اجماع مورد استفاده است. در ماینینگ، از الگوریتم اثبات کار استفاده می شود. این فرآیند شامل کاربرانی است که قدرت محاسباتی دستگاه های خود را برای حل معمایی که توسط پروتکل تعیین شده است، صرف می کنند.

این معما از کاربران می خواهد که تراکنش ها و سایر اطلاعات موجود در بلاک را هش کنند. اما برای اینکه هش، معتبر در نظر گرفته شود، باید کمتر از یک عدد مشخص باشد. از آنجایی که هیچ راهی برای پیش بینی خروجی وجود ندارد، ماینر ها باید به هش کردن و تغییر داده ادامه دهند تا زمانی که هش معتبری پیدا کنند.

بدیهی است که هش کردن مکرر داده ها از نظر محاسباتی پرهزینه است. در بلاکچین های اثبات کار، « سهمی » که کاربران ارائه می دهند، پول سرمایه گذاری شده در دستگاه های ماینینگ و برق مصرفی برای تأمین انرژی آنهاست. کاربران این سرمایه گذاری را به امید دریافت پاداش بلاک انجام می دهند.

معکوس کردن هش عملاً غیرممکن می باشد، اما آیا بررسی آن آسان است ؟ هنگامی که یک ماینر یک بلاک جدید را به شبکه می فرستد، تمام نود‌ های دیگر از آن به عنوان ورودی در یک تابع هش استفاده می نمایند. آنها فقط با یک بار اجرای آن، تأیید می کنند که آن بلاک تحت قوانین پروتکل معتبر است یا خیر. اگر این طور نباشد، ماینر پاداش را دریافت نمی کند و انرژی صرف شده توسط آن ماینر به هدر رفته است.

اولین بلاکچین اثبات کار، بیت کوین بوده است. از زمان ایجاد بیت کوین، بسیاری از بلاکچین های دیگر مانند لایت کوین، مونرو و دوج‌ کوین نیز مکانیسم اثبات کار را به کار گرفته اند.

استیکینگ ( اثبات سهام )

استیکینگ به دارندگان دارایی های کریپتو امکان می دهد تا بدون نیاز به فروش این دارایی ها، از آن برای کسب درآمد غیر فعال استفاده نمایند. فرآیند استیکینگ مانند آن است که سرمایه خود را برای مدت معینی در بانک قرار داده و سود دریافت کنیم. در استیکینگ نیز دارایی های کریپتویی برای مدت معینی در یک پلتفرم بلاکچینی قفل می شوند و پلتفرم مذکور از این وجوه قفل‌شده برای اجرای بلاکچین خود و تأمین امنیت آن استفاده می کند و در ازای این اقدام، به کاربر سود تعلق می گیرد. سود دریافتی بر حسب نرخ بازدهی محاسبه می شود و معمولاً بسیار بالاتر از نرخ بهره هایی است که توسط بانک ها ارائه می گردد.

استیکینگ تنها از طریق مکانیسم اجماع اثبات سهام امکان پذیر است. این مکانیسم روش خاصی است که توسط برخی بلاک چین ها اتخاد می شود و طی آن، مشارکت کنندگان صادق انتخاب می شوند تا فرآیند تأیید بلاک های جدید را انجام دهند.

حضور این مشارکت کنندگان در شبکه که به عنوان اعتبار‌سنج شناخته می شوند، موجب می گردد که رفتار غیرصادقانه در شبکه جذاب نباشد. اگر Blockchain به هر طریقی تحت تأثیر فعالیت های مخرب قرار گیرد، توکن بومی مربوط به آن احتمالاً با کاهش قیمت همراه می شود و متخلفان، سرمایه خود که در شبکه استیک شده است را از دست می دهند.

بنابراین اطمینان حاصل می شود که مشارکت کنندگان به دلیل وجود سرمایه خود در شبکه، به شکل صادقانه و به نفع شبکه عمل می‌کنند. اعتبار سنج ها در ازای این تعهد خود، پاداش هایی را دریافت می کنند که بر اساس ارز دیجیتال بومی آن بلاکچین است. هر چه وجوه استیک شده آن ها بیشتر باشد، شانس بیشتری برای پیشنهاد یک بلاک جدید و کسب پاداش دارند. همچنین هرچه دارایی استیک شده توسط یک مشارکت کننده در این فرآیند بیشتر باشد، احتمال رفتار صادقانه این مشارکت کننده بیشتر خواهد بود.

انجام فرآیند استیکینگ لزوماً به تنهایی و توسط یک کاربر انجام نمی گردد. در اکثر موارد، اعتبار سنج ها با جمع آوری سرمایه و راه اندازی یک استخر استیکینگ، این امکان را فراهم می کنند تا کاربران با مقادیر مختلف سرمایه بتوانند در فرآیند استیکینگ شرکت نموده و سود کسب کنند. چنین فرآیندی از طریق تفویض اختیار و نمایندگی ( Delegation ) انجام می گردد که طی آن، اپراتور های استخر استیکینگ تمام اقدامات مربوط به اعتبار سنجی تراکنش ها در بلاکچین را انجام می     دهند و به عبارتی نماینده کاربران هستند.

هر بلاکچین مجموعه ای از قوانین خاص خود را برای اعتبار سنجی و مشارکت در استیکینگ دارد. برای مثال در شبکه اتریوم، هر اعتبار سنج ملزم است که حداقل ۳۲ اتر را استیک کند که با توجه به قیمت اتر، سرمایه قابل توجهی می باشد.

بزرگترین و مهمترین بلاکچین هایی که کاربران می‌ وانند به استیکینگ و کسب سود در آن ها بپردازند عبارتند از: اتریوم، کاردانو، سولانا، پولکادات و اولانچ.

 

جمع بندی

بلاکچین را می توان یکی از بزرگترین انقلاب ها در تاریخ فناوری دانست که پتانسیل بکارگیری و تحول در حوزه های بسیاری را دارد. این فناوری که به عنوان دفتر کل توزیع شده شناخته می شود، توانسته است با ماهیتی غیرمتمرکز و غیر قابل دستکاری، شفافیت و امنیت را به ارمغان آورد. امروزه برنامه های مختلفی بر بستر بلاکچین فعالیت می‌کنند که تعداد و گستره خدمات آن ها با شتاب بالایی در حال افزایش است و شاید در آینده ای نه چندان دور، تصور دنیای بدون بلاکچین غیرممکن باشد.