در سال ۲۰۲۳، پروژه eigenlayer به عنوان یکی از جدیدترین نوآوری‌ها در اکوسیستم اتریوم معرفی شد. ایجن لیر یک پروتکل لایه ۲ «اسلشینگ قابل برنامه‌ریزی» است که بر روی اتریوم ساخته شده و با کمک روش ری‌استیکینگ (Restaking) از امنیت شبکه بلاکچین اتریوم استفاده می‌کند. در واقع، این مکانیسم به سهامداران اتریوم ۲ اجازه می‌دهد تا به وثیقه موجود در سیستم استیکینگ دسترسی داشته و از خدمات اضافی برای کسب بازدهی بیشتر استفاده کنند.
در طی چند هفته اخیر، این پروژه به عنوان یکی از مباحث داغ و چالش برانگیز در توییتر، ردیت و دیسکورد مطرح شده است. با توجه به کارایی جذاب ایجن لیر در شبکه اتریوم در این مقاله قصد داریم تا شما را با پروتکل ایجن لیر، مزایا و ریسک‌‌ها و نحوه شرکت در شبکه آزمایشی آن آشنا کنیم. اگر شما هم به این موضوع علاقه‌مند هستید تا انتهای این مقاله همراه ما باشید و چنانچه بعد از پایان مقاله، همچنان پرسش یا ابهامی در این زمینه داشتید، می‌توانید در بخش کامنت‌ها، سؤالات خود را با ما مطرح کنید.
eigenlayer چیست؟
متخصصین بازار دارایی‌های دیجیتال معتقدند که ایجن لیر (eigenlayer) یک «بازار همه منظوره برای اعتماد غیرمتمرکز» است. در واقع، eigenlayer به کاربران خود اجازه می‌دهد تا مجدداً ETH استیک‌شده خود را در اختیار داشته باشند. این بدان معناست که در ابتدا کاربران می‌توانند ETH را برای ایمن کردن شبکه اتریوم استیک کنند و سپس بدون نیاز به برداشت، مجدداً اتریوم‌های خود را در یک پلتفرم یا پروتکل دیگر استیک نمایند.
توجه داشته باشید که به این فرایند، ری‌استیکینگ گفته می‌شود. در این شرایط، وثیقه استیک شده به طور همزمان به ایمن‌سازی شبکه اتریوم و پروتکل کمک می‌کند. علاوه بر این، کاربران نیز سود زیادی از اتریوم و پروتکل اضافی ایمن شده به دست می‌آورند.
جالب است بدانید که پیش از معرفی ایجن لیر کاربران با یک وثیقه، تنها می‌توانستند در ایمن‌سازی یک شبکه مشارکت نمایند اما متخصصین این حوزه معتقدند که بعد از راه‌اندازی کامل این پروتکل، چالش‌های مربوط به «اعتماد» در شبکه اتریوم برطرف خواهد شد.
همانطور که می‌دانید در هر نوآوری، فرصت‌های جدید با خطرات جدیدی همراه هستند. به عنوان مثال، در ایجن لیر شما به ازای ایمن کردن پروتکل‌های اضافی، پاداش بیشتری دریافت می‌کنید اما قطعاً در این شرایط، ریسک جریمه کاهش سهم (Slashing Risk) شما نیز افزایش می‌یابد. در واقع، مشارکت در ایجن لیر «انتخابی» است و شما انتخاب می‌کنید که آیا می‌خواهید در ایمن‌سازی پروتکل‌های اضافی شرکت کنید یا خیر.
eigenlayer چه مشکلی را حل می‌کند؟
به‌طورکلی می‌توان گفت که اتریوم اولین بلاکچینی بود که فناوری بلاکچین مدولار را معرفی کرد و این موضوع منجر به جدا شدن «اعتماد» و «نوآوری» از یکدیگر شد. در واقع، در بلاکچین اتریوم، لایه پایه (اتریوم)، اعتماد را تضمین می‌کند اما پروتکل‌ها، مسئول ایجاد نوآوری هستند. به عبارت دیگر، اپلیکیشن‌های موجود در این شبکه، اعتماد را مصرف می‌کنند اما سهامداران و اعتبارسنج‌ها، موجب ایجاد اعتماد می‌شوند.
برخی متخصصین حوزه کریپتو برای توضیح eigenlayer از تشبیه جالبی استفاده می‌کنند. آن‌ها معتقدند که اتریوم مشابه یک مرکز خرید است که اپلیکیشن‌ها همان فروشگاه‌های موجود در مرکز خرید هستند و آسانسورهای مرکز خرید به عنوان مکانیسم اجماع عمل می‌کنند. از آنجا که آسانسور کافی برای دسترسی به همه مغازه‌ها وجود ندارد (توان عملیاتی به اندازه کافی بالا نیست)، مغازه‌ها باید خودشان این کار را انجام دهند و این موضوع موجب ایجاد یک گلوگاه (Bottleneck) اعتماد در شبکه اتریوم می‌شود.
از طرف دیگر، برنامه‌های غیرمتمرکز (DApps) به اتریوم به دلیل فراهم کردن امنیت، حق بیمه می‌پردازند اما این کار برای اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز و پل‌هایی که از ماشین مجازی اتریوم (EVM) استفاده نمی‌کنند و با لایه پایه سازگار نیستند، چالش‌های زیادی را در زمینه اعتماد به همراه دارد. نتیجه این اتفاق این است که توسعه‌دهندگان میان‌افزارها (مانند اوراکل‌ها، پل‌ها و یا هر چیزی که برنامه‌های بلاکچین را به هم متصل می‌کند) باید بر روی امنیت پروتکل‌های خود تمرکز کرده و هزینه زیادی را برای راه‌اندازی مدل‌های جدید اعتماد پرداخت کنند.
توجه داشته باشید که اگر اوراکل‌ها و بریج‌ها نگران امنیت خود نباشند، وضعیت بسیار بهتری ایجاد خواهد شد چون در این شرایط، لایه پایه اتریوم، مسئول تأمین اعتماد در میان‌افزارهاست.
هدف eigenlayer چیست؟
به‌طورکلی می‌توان گفت که ایجن لیر، مکانیسمی است که از یک شبکه اعتماد موجود، مانند بلاکچین اتریوم برای دستیابی به اهدافی غیر از تولید بلاک استفاده می‌کند. در واقع، هدف eigenlayer تغییر وضعیت موجود و همسو کردن بهتر علایق اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز، سرویس‌های میان‌افزار و اتریوم است. توجه داشته باشید که با ایجن لیر همه پروتکل‌ها، حتی پروتکل‌های غیرسازگار با EVM نیز می‌توانند از امنیت اتریوم استفاده کرده و سیستم خود را کارآمدتر و قوی‌تر کنند.
مزایای eigenlayer چیست؟
ایجن لیر به اوراکل‌ها و پل‌ها، خدماتی مانند در دسترس بودن داده‌ها را ارائه می‌کند. در حال حاضر، این پروژه یک لایه در دسترس بودن داده برای اتریوم با نام EigenDA راه‌اندازی نموده است. توجه داشته باشید که این لایه، پهنای باند ارزان‌تر و بالاتری را برای دسترسی به داده‌ها نسبت به لایه پایه اتریوم فراهم می‌کند. بهتر است بدانید که در حال حاضر، اتریوم ۸۰ کیلوبایت در ثانیه را پردازش می‌کند اما حداکثر پردازش ممکن با eigenlayer حدود ۱۵ مگابایت در ثانیه است. اخیراً بنیانگذار ایجن لیر، Sreeram Kannan اعلام نموده است که در آینده توان عملیاتی مورد انتظار برای EigenDA، ۱ گیگابایت بر ثانیه خواهد بود.
به‌طورکلی می‌توان گفت که این افزایش توان عملیاتی منجر به برنامه‌ریزی بهتر در لایه پایه اتریوم و در نتیجه توسعه سریع‌تر شبکه می‌گردد. در واقع، وقتی پروتکل‌ها سریع‌تر و آسان‌تر با یکدیگر تعامل داشته باشند، نرخ نوآوری افزایش می‌یابد. علاوه بر این، از آنجا که هزینه نهایی استیکینگ صفر است و هیچ هزینه‌ای برای ری‌استیکینگ یک سرمایه وجود ندارد، به مرور زمان، ارزش پیشنهادی اتریوم افزایش می‌یابد.
در واقع در این روش، ایمن‌سازی پروتکل‌های روی اتریوم با همان سهام سرمایه‌ای (Capital Stock) که امنیت اتریوم را تضمین می‌کند، انجام می‌شود. در نهایت با اجرایی شدن eigenlayer، سرمایه بیشتری برای ایمن‌سازی لایه پایه اتریوم جذب خواهد شد و به دنبال آن، هزینه‌ها به شکل قابل توجهی کاهش پیدا خواهد کرد و کاربران از بازده بالاتر اتریوم استیک‌شده خود لذت خواهند برد.
بسیاری از متخصصین این حوزه معتقدند که ایجن لیر می‌تواند رقیب بسیار خطرناکی برای سایر بلاکچین‌های مدولار مانند سلستیا (Celestia) باشد چون eigenlayer یک لایه اجماع مستقل نیست و در نتیجه هزینه کمتر و توان عملیاتی بالاتری را به همراه خواهد داشت. علاوه بر این، ایجن لیر می‌تواند با سرعت بیشتری نسبت به سلستیا یک شبکه اعتبارسنج به وجود آورد. بنابراین، ایجن لیر یک مکانیسم بسیار جذاب برای بهبود نوآوری در شبکه بلاکچین اتریوم و رقیب بسیار سرسختی برای سایر بلاکچین‌های مدولاراست.
به‌طورکلی مزایای eigenlayer عبارتند از:
- پهنای باند ارزان‌تر و بالاتر نسبت به شبکه اصلی اتریوم
- افزایش قابلیت همکاری پروتکل‌ها در اتریوم و در نتیجه افزایش میزان نوآوری
- افزایش جذب سرمایه به اکوسیستم اتریوم با هدف استفاده از بازدهی ری‌استیکینگ
- افزایش امنیت پروتکل‌هایی که با کمک eigenlayer از شبکه اصلی استفاده می‌کنند.
- ارزان‌تر بودن نسبت به سایر راه حل‌های بلاکچین مدولار مانند Celestia
موارد استفاده از eigenlayer چیست؟
ایجن لیر، موارد استفاده گوناگونی دارد که در زیر به برخی موارد آن اشاره شده است.
- MEV-Boost
- لایه‌های در دسترس بودن داده‌ها (Data Availability layers)
- Settlement infrastructure
- محاسبات چند جانبه ایمن (Secure multiparty computation)
- بریج و بریجینگ هاب‌ها (Bridges and bridging hubs)
- اوراکل‌ها (Oracles)
- Single-slot finality
به‌طورکلی می‌توان گفت که هر چیزی که در معرض خطر جریمه کاهش سهم (Slashing Risk) مکرر نباشد، کاندیدای خوبی برای استفاده از eigenlayer است. به عنوان مثال، پل‌ها یا اوراکل‌ها یکی از بهترین موارد استفاده از این پروتکل هستند. علاوه بر این، eigenlayer به پروژه‌ها اجازه می‌دهد تا به طور مستقیم با اتریوم، زنجیره‌های جانبی (Sidechains) بسازند. در نتیجه، آن‌ها توسط لایه پایه اتریوم ایمن می‌شوند و تراکنش‌های آن‌ها می‌تواند قبل از تسویه در شبکه اصلی در بلاک‌های زنجیره‌های جانبی گنجانده شوند.
خطرات eigenlayer چیست؟
قدرت زیاد، مسئولیت زیاد به همراه دارد. در بازار کریپتو نیز پروژه‌های با بازدهی بالا با ریسک بیشتری همراه هستند. به‌طورکلی می‌توان گفت که eigenlayer اعتماد غیرمتمرکز را از زیرمجموعه‌ای از اعتبارسنج‌ها (مانند RocketPool) به ارث برده و سپس مجموعه‌ای غیرمتمرکز از سهامداران را ایجاد می‌کند. در واقع، سرویس‌هایی که از eigenlayer استفاده می‌کنند، می‌توانند شرایط خود را تعیین کرده و اعلام کنند که از کدام نود‌ها و چه سطحی از تمرکززدایی رضایت دارند.
با توجه به کارایی بالای ایجن لیر، این پروژه با ریسک بالایی همراه است که در زیر به برخی از مهم‌ترین آن‌ها اشاره شده است.
- تک نقطه خرابی یا نقطه تکی شکست (Single point of failure): این پروژه اعتبار برداشت را از سهامداران اتریوم دریافت می‌کند. بنابراین، در صورتی‌که ایجن لیر مقدار قابل توجهی ETH استیک شده داشته باشد و مورد سوء استفاده قرار گیرد، یک ریسک سیستماتیک برای شبکه اصلی اتریوم ایجاد می‌شود.
- خطر تمرکز (Centralization risk): اگر تعداد زیادی از سهامداران، یک اپلیکیشن یا برنامه را ایمن‌سازی کنند و با این کار، جریمه کاهش سهم بخورند، عواقب بدی برای اتریوم به وجود خواهد آمد.
- ریسک بازده (Yield risk): پروتکل‌ها می‌توانند از اتریوم برای حفظ امنیت خود استفاده کنند اما سهامداران eigenlayer ممکن است به دنبال به حداکثر رساندن بازدهی خود باشند که این کار موجب رقابت بین پروتکل‌هایی می‌شود که بازدهی بالاتری را برای جذب سرمایه ارائه می‌دهند.
- ریسک جریمه کاهش سهم (Slashing risk): پروتکل‌ها می‌توانند شرایط جریمه خود را برای جذب سرمایه بیشتر کاهش دهند و در نتیجه با انجام این کار، امنیت خود را تضعیف کنند.
آینده eigenlayer
در حال حاضر، برخی از سرمایه‌گذاران به منظور کسب سود تنها به تحلیل اتریوم و پیگیری اخبار ارز دیجیتال اکتفا می‌کنند اما نکته جالب توجه این است که ایجن لیر می‌تواند شیوه استفاده ما از اتریوم را متحول کند چون این پروژه نه تنها به کاربران خود این امکان را می‌دهد که با قرار دادن اتریوم خود در پروتکل‌های دیگر، بازدهی بالاتری کسب کنند، بلکه قابلیت همکاری، کارایی و اثربخشی حاکمیت بر اتریوم را افزایش می‌دهد. بنابراین، جای تعجب نیست که اغلب افراد از eigenlayer به عنوان مهم‌ترین پروتکل از زمان راه‌اندازی اتریوم و یا «یک معامله بزرگ» نام می‌برند.
شبکه آزمایشی eigenlayer
در ۷ آوریل ۲۰۲۳، ایجن لیر شبکه آزمایشی خود را به عنوان اولین مرحله از پروتکل eigenlayer بر روی شبکه گورلی (Goerli) اتریوم راه‌اندازی کرد. به منظور استفاده از این شبکه آزمایشی، دستورالعمل زیر را به ترتیب انجام دهید.
مرحله ۱: تنظیم کیف پول
اگر کیف پول EVM ندارید، ابتدا باید آن را دانلود کنید. شما می‌توانید از طریق سایت اصلی متامسک، کیف پول متامسک را دانلود و حساب کاربری خود را تنظیم کنید.
مرحله ۲: دریافت توکن‌های آزمایشی ETH
به وبسایت Mine Goerli Faucet مراجعه کرده و آدرس اتریوم یا نام ENS خود را از کیف پول خود کپی کرده و در نوار جستجو قرار دهید و سپس بر روی Start Mining کلیک کنید. در مرحله بعد، پنجره‌های پاپ آپ را از کیف پول خود تأیید کنید و وجه خود را دریافت نمایید. براید دریافت ETH به سایت Alchemy نیز می‌توانید مراجعه کنید.
مرحله ۳: Goerli ETH را به rETH تبدیل کنید.
از طریق این لینک به وب سایت رسمی RocketPool staking مراجعه کنید: https://testnet.rocketpool.net/
سپس مقدار اتریومی را که می‌خواهید به rETH تبدیل کنید، در گزینه «Stake ETH» وارد کرده و سپس بر روی گزینه «Stake» بزنید تا فرایند تبدیل اتریوم‌های شما انجام شود.
با اضافه کردن rETHهای دریافتی به کیف پول خود این مرحله به اتمام می‌رسد.
مرحله ۴: توکن‌های آزمایشی را به قرارداد ارسال کنید.
تعدادی از توکن‌های آزمایشی (به عنوان مثال: ۰٫۰۲-۰٫۰۳ ETH) خود را به آدرس زیر ارسال کنید:
۰x1643E812aE58766192Cf7D2Cf9567dF2C37e9B7F
مرحله ۵٫ استیکینگ در استخرهای Rocket و Lido.
در این مرحله، توکن‌های مرحله ۳ را به استخر Rocket و توکن‌های مرحله ۴ را به استخر Lido واریز می‌کنیم. پس از آن کمی صبر کرده و بخشی از توکن‌های استیک شده را برداشت می‌کنیم.
مرحله ۶: بازخورد خود را در Discord بنویسید.
به دیسکورد پروژه مراجعه کنید و در قسمت testnet-feedback بازخورد خود را بنویسید. از لینک زیر می‌توانید وارد دیسکورد پروژه شوید:
https://discord.com/invite/eigenlayer
جمع‌بندی
پروژه eigenlayer تحول بزرگی در اکوسیستم اتریوم به وجود خواهد آورد. برخی افراد، ایجن لیر را به عنوان راهی برای افزایش امنیت شبکه در نظر می‌گیرند اما واقعیت ماجرا این است که کاربردهای این پروتکل بسیار فراتر از این چیزهاست. به‌طوری‌که افراد برای درک بهتر این پروژه و کاربردهای آن به آموزش ارز دیجیتال و تفکر عمیق نیاز دارند.
به عنوان مثال، فکر کنید اگر بایننس می‌توانست BSC را اجرا کند و امنیت آن را از طریق استیک کردن اتریوم تأمین نماید. چه اتفاقی می‌افتاد؟
یا فرض کنید که اگر می‌توانستیم اوراکل‌های Chainlink را اجرا کرده و امنیت آن را از طریق استیک کردن اتریوم حفظ کنیم. چه رخ می‌داد؟
به‌طورکلی می‌توان گفت که احتمالات زیادی در رابطه با ایجن لیر وجود دارد اما نکته حائز اهمیت این است که اعتماد و امنیت در کریپتو به سختی به دست می‌آید و به راحتی از بین می‌رود. بنابراین، استفاده از eigenlayer یکی از بهترین راه‌ها برای حفظ امنیت و اعتماد در شبکه‌های بلاکچینی است. علاوه بر این با رونق این بخش، ایده‌ها و نوآوری‌های جدیدی به وجود خواهد آمد و تمرکززدایی، اعتماد و امنیت شبکه‌ها بهبود خواهد یافت.
سؤالات متداول
eigenlayer چیست؟
ایجن لیر (eigenlayer) پروتکلی شامل اتریوم است که به dApps و شبکه‌ها اجازه می‌دهد تا از ری‌استینگ (Restaking) برای بهبود امنیت خود استفاده کرده و با افزایش ارزش اتریوم به رشد اکوسیستم کمک کنند.
مزایای استفاده از eigenlayer چیست؟
پهنای باند ارزان‌تر و بالاتر نسبت به شبکه اصلی اتریوم، افزایش قابلیت همکاری پروتکل‌ها در اتریوم و در نتیجه افزایش میزان نوآوری و افزایش جذب سرمایه به اکوسیستم اتریوم با هدف استفاده از بازدهی ری‌استیکینگ از جمله مهم‌ترین مزایای ایجن لیر می‌باشند.
