به بیان ساده، سول باند (soulbound) یا همان توکن‌های SBT، هویت و شهرت غیرقابل انتقال هستند. آن‌ها به افراد اجازه می‌دهند تا با استفاده از فناوری بلاکچین، تمام اطلاعات خود مانند تحصیلات، سابقه کاری، سابقه پزشکی، گواهی‌های حرفه‌ای و غیره را تأیید کنند. برخی از افراد معتقدند که توکن‌های SBT، روشی ساده‌تر و قابل اعتمادتر برای تأیید اطلاعات هستند اما برخی دیگر آن را با سیستم اعتبار اجتماعی اقتدارگرایانه چین مقایسه می‌کنند. به نظر شما کدام یک از این دیدگاه‌ها دقیق‌تر است؟ پیشنهاد می‌کنیم که برای رسیدن به پاسخ این سؤال تا انتهای این مقاله همراه ما باشید.
اغلب معامله‌گران و سرمایه‌گذاران بازار کریپتوکارنسی، ویتالیک بوترین (Vitalik Buterin) را به عنوان یکی از بنیانگذاران اتریوم می‌شناسند اما جالب است بدانید که او در حال راه‌اندازی یک پروژه جدید وب ۳ است. بوترین و همکاران نویسنده او در مقاله‌ای با عنوان «جامعه غیرمتمرکز: یافتن Soul وب۳» دیدگاه خود را درباره یک جامعه کاملاً غیرمتمرکز (DeSoc) و نحوه دستیابی به آن توضیح داده‌اند. آن‌ها معتقدند که برای به واقعیت تبدیل شدن این جامعه ما نیاز به ایجاد چیزی با نام Soulbound Tokens (SBT) داریم.
سول باند یا توکن SBT چیست؟
توکن غیرمثلی (NFT) یک توکن دیجیتالی از اطلاعات است که بر روی بلاکچین قرار دارد. هر اِن‌اِف‌تی، کد شناسایی مرتبط با خود را دارد و این نشان‌دهنده این است که اِن‌اِف‌تی‌ها منحصربه‌فرد بوده و داده‌های موجود در آن‌ها قابل جعل نیست. توکن‌های Soulbound، اِن‌اِف‌تی‌های دائمی و غیرقابل انتقالی هستند که نمی‌توان آن‌ها را به کیف پول بلاکچینی، واریز و یا آن‌ها را از کیف پول برداشت کرد.
ظاهراً مفهوم پشت توکن‌های Soulbound از بازی World of Warcraft (WoW) گرفته شده است. جالب است بدانید که برای بوترین، این بازی الهام‌بخش نام «اتریوم» بوده است. در WoW، سول باند، ویژگی یکی از آیتم‌های بازی است که امکان معامله و یا ارسال آن به یک کاراکتر دیگر وجود ندارد. با در نظر گرفتن این موضوع، به راحتی می‌توان فهمید که نام و ایده توکن SBT از کجا آمده است.
برخی از توکن‌های سول باند ممکن است مانند نشان‌های موفقیت در زندگی واقعی عمل کنند یعنی شما یک توکن SBT برای تکمیل مدرک، کسب یک گواهینامه حرفه‌ای و یا برنده شدن یک جایزه دریافت می‌کنید اما سول باندها فقط برای نشان دادن دستاوردهای یک فرد نیستند بلکه آن‌ها را می‌توان به تعداد بی‌شماری از ویژگی‌ها و اطلاعات شخصی دیگر گره زد. به عنوان مثال، یک SBT می‌تواند برای تأیید نام، تولد، وابستگی‌های سیاسی، کمک‌های خیریه، سوابق جنایی، سابقه پزشکی، ملیت، مذهب، سابقه نظامی و … مورد استفاده قرار گیرد. نکته‌ای که باید به خاطر بسپارید این است که توکن‌های Soulbound نشان دهنده تمامی اطلاعات واقعی شما هستند که به صورت NFTهای جداگانه در کیف پول شما ذخیره می‌شوند.
توکن‌هایSoulbound چگونه کار می‌کنند؟
هر کسی می‌تواند با علامتگذاری «هاروارد» به عنوان دانشگاه خود در فیسبوک، بگوید که در هاروارد تحصیل کرده است. اما برای تأیید این مدرک، «Soul» هاروارد (مربوط به کیف پول خصوصی دانشگاه) باید به «Soul» شما (مربوط به کیف پول خصوصی شما) یک SBT که نشان‌دهنده مدرک شماست، اعطا کند تا بتوانید به طور مؤثر این ادعا را مطرح کنید. به همین دلیل توکن‌های سول باند را می‌توان بین اعضای یک گروه یا مؤسسه به عنوان مدرک توزیع کرد. این امر موجب می‌شود تا ادعاهای جعلی در رابطه با مدارک دانشگاهی تقریباً از بین برود.
در همین راستا، بوترین و همکارانش می‌گویند: «از آنجا که این توکن‌ها قابلیت خرید و فروش نداشته و امکان انتقال آن‌ها از یک کیف پول به کیف دیگر وجود ندارد، سول باندها می‌توانند به حل برخی از مشکلات مالی غیرمتمرکز مانند کلاهبرداری و سرقت کمک کنند.» این همان جایی است که آن‌ها معتقدند قدرت واقعی این مکانیسم نهفته است چرا که در حال حاضر، سرقت NFTها به طور چشمگیری افزایش پیدا کرده است.
علاوه بر این، بارها و بارها دیده‌ایم که شهرت نقش مهمی در میزان اعتماد اعضای جامعه به یک هنرمند یا پروژه NFT دارد. به عنوان مثال، زمانی که مشخص شد خالق مجموعه آزوکی (Azuki collection) سابقه رها کردن پروژه‌های خود را دارد، قیمت این مجموعه به شدت افت پیدا کرد. به‌طور کلی می‌توان گفت که با کمک توکن SBT، خود جامعه Web3 می‌تواند قابل اعتماد بودن یا نبودن یک فرد را مورد بررسی قرار دهد. بنابراین، مردم می‌توانند تصمیمات آگاهانه‌تری در مورد اینکه چه پروژه‌هایی مستحق حمایت آن‌ها هستند، بگیرند.
پیشنهاد مطالعه: لوریج (leverage) در ترید ارز دیجیتال چیست؟
اگر Soul خود را از دست بدهید چه اتفاقی می‌افتد؟
اگر کیف پول Soul شما هک شود چه اتفاقی می‌افتد؟ یا اگر کلید آدرس Soul خود را گم کنید چه می‌شود؟ این موضوع، یکی از نگرانی‌های رایج در بین کاربران این حوزه است. همانطور که گفتیم، نرخ سرقت در جامعه NFT بالاست. بنابراین، وقتی نوبت به توکن‌هایSoulbound می‌رسد، داشتن تدابیر حفاظتی یا برنامه‌های احتمالی مناسب برای جلوگیری از سرقت هویت افراد، امری ضروری و حیاتی است.
ویتالیک بوترین برای حل این مشکل، یک پذیرش در سطح جامعه با نام «مدل بازیابی اجتماعی» پیشنهاد کرده است. با مدل بازیابی اجتماعی، کاربران می‌توانند مجموعه‌ای از افراد یا مؤسسات را به عنوان «نگهبان» منصوب کنند. این محافظان توانایی دسترسی و تغییر کلیدهای خصوصی کیف پول کاربر را در صورت به خطر افتادن آن دارند. طبق این مدل، بازیابی کلیدهای خصوصی Soul، نیاز به رضایت یک عضو از اکثریت واجد شرایط از جامعه Soul دارد.
موارد استفاده از توکن soulbound یا همان SBT
در حال حاضر، کاربردهای بالقوه نامحدودی برای توکن‌های سول باند در نظر گرفته می‌شود. از آنجا که تقریباً هر چیزی را می‌توان به عنوان یک SBT (یا به عنوان یک NFT) در نظر گرفت، اسناد رسمی ممکن است اولین کاربرد توکن‌های سول باند باشند.
از طرف دیگر، آموزش اثباتی (Proof Education) می‌تواند به سرعت به عنوان یکی از برجسته‌ترین موارد استفاده از توکن‌های Soulbound در نظر گرفته شود. کسب‌وکارها می‌توانند برای تأیید وضعیت فارغ‌التحصیلی یک متقاضی یا گواهی‌های مختلف او، نگاهی به کیف پول Soul فرد بیاندازند. شاید حتی مدارک شناسایی صادر شده توسط دولت نیز بتواند به عنوان توکن SBT دربیاید. چیزی مانند یک پاسپورت دیجیتال غیرقابل تغییر را تصور کنید که مقامات می‌توانند همزمان با سفر شهروندان و درخواست ویزا، آن را به‌روزرسانی کنند.
کاربرد دیگر این توکن‌ها می‌تواند به صورت یک کیف پول مجازی امن حاوی شناسه، امتیاز اعتباری و اطلاعات بانکی شما باشد که به مؤسسات مالی اجازه می‌دهد تا به سرعت با مشتریان خود معامله کنند. حتی بایننس به عنوان یکی از برجسته‌ترین صرافی‌های کریپتویی اعلام کرده است که در آینده برنامه‌هایی برای صدور SBT برای کاربران خود دارد.
همانطور که قبلاً گفتیم، توکن‌های سول باند (soulbound) را می‌توان بین اعضای یک گروه یا مؤسسه به عنوان مدرک وابستگی توزیع کرد. البته، این احتمالاً یک اتفاق عادی نخواهد بود مگر اینکه Buterin’s DeSoc به ثمر بنشیند. به همان دلایلی که بایننس از KYC برای شناسایی مشتریان خود استفاده می‌کند، مؤسسات دیگر نیز می‌توانند برای محافظت از خود در برابر کلاهبرداری، فساد، پولشویی و غیره از توکن‌های سول باند (SBT) استفاده کنند. بنابراین در آینده ممکن است هم شرکت‌ها و هم مصرف‌کنندگان استفاده از توکن‌های سول باند را برای اهداف امنیتی مطلوب بدانند.
همه توکن‌های Soulbound دارای مفاهیم مالی یا رسمی نیستند. این توکن‌ها ممکن است حاوی تاریخچه پزشکی فرد، اطلاعات مربوط به عضویت انحصاری آن‌ها، گزارشی از جوایز آن‌ها و … باشند. اما توکن‌های دیگر ممکن است آن‌قدر هم جذاب و مفید نباشند چرا که ممکن است سوابق کیفری افراد نیز به راحتی از طریق کانال‌های رسمی در کیف پول Soul آن‌ها، مورد جست‌و‌جو قرار گرفته شود.
معایب توکن SBT چیست؟
علاوه بر توانایی SBTها برای ارائه اطلاعات شخصی ما و ایجاد مشکل برای کلاهبرداران برای جعل هویت، این توکن‌ها دارای ابزارهای کاربردی دیگری نیز هستند. آن‌ها می‌توانند برای تهیه بلیط رویداد، ایردراپ‌های انحصاری (معروف به Souldrops) و سایر مزایایی که هدف آن‌ها اعضای یک جامعه خاص است، مورد استفاده قرار گیرند.
البته عکس این نیز صادق است چرا که توکن‌های سول باند می‌توانند توسط افراد خرابکار به منظور شناسایی، هدف قرار دادن و آسیب رساندن به اعضای جوامع خاص استفاده شوند. این پتانسیل وقتی در دست نهادهای دولتی و حاکم یک کشور باشد، برای شهروندان هشداردهنده می‌شود. به عنوان مثال، دارندگان یک سول باند (SBT) خاص ممکن است از استفاده از یکسری امکانات در کشور یا مراقبت های پزشکی محروم شوند. حتی ممکن است مجوز سفر آن‌ها رد شده و یا حق رأیشان باطل شود.
پیشنهاد ویژه: کارگاه تئوری و عملی آموزش جامع دیفای
نویسندگان در مقاله خود تأیید کردند که پایگاه داده SBT می‌تواند فرصتی برای منزوی کردن گروه‌های اجتماعی نامطلوب یا حتی هدف قرار دادن آن‌ها برای حملات سایبری یا فیزیکی، اجرای سیاست‌های مهاجرت محدودکننده یا دادن وام‌های غارتگرانه فراهم کند. به همین دلیل، نویسندگان این مقاله معتقدند که کاربران در صورت لزوم باید راهی برای دور انداختن یا پنهان کردن SBTهای خود داشته باشند.
توکن‌های Soulbound چه زمانی در دسترس خواهند بود؟
یکی از نویسندگان این مقاله با نام E. Glen Weyl، در مصاحبه با Jason Levin پیش‌بینی کرده است که احتمالاً توکن‌های سول باند تا پایان سال ۲۰۲۲ در دسترس مردم قرار می‌گیرند چرا که تعدادی از پروژه‌های نوپا مرتبط با این فناوری فعالیت خود را از قبل آغاز کردند. البته او در ادامه صحبت‌های خود اعلام کرده است که در ابتدا این توکن‌ها برای «کاربردهای اولیه» به وجود خواهند آمد و راه زیادی تا رسیدن به اهداف بزرگتر در پیش است.
جمع‌بندی
توکن‌های سول باند (soulbound) یکی از توکن‌های جذاب در حوزه NFT می‌باشند که نوید بخش تحول بزرگی در بازار کریپتوکارنسی‌ها هستند. علیرغم جذابیت و کاربردهای وسوسه برانگیز این توکن‌ها باید توجه داشته باشیم که برای رسیدن به هدف اصلی این پروژه که همان «ایجاد یک جامعه غیرمتمرکز» است، راه طولانی در پیش داریم و تا زمان تحقق آن باید منتظر بمانیم.
