همه چیز درباره شبکه بلاکچین آزتک

وقتی در مورد تکنولوژی لایه‌های بلاکچین صحبت می‌کنیم، اکثر افراد به پروژه‌هایی مانند Arbitrum، Optimism، Metis و StarkNet  فکر می‌کنند، اما به پروژه‌هایی که  TVL زیادی ندارند یا ارز دیجیتال کافی در آن‌ها جریان ندارد، توجه کمی دارند. یکی از پروژه‌های خاص اما کمتر مورد توجه لایه دوم اتریوم، شبکه آزتک یا Aztec است. 

شبکه آزتک چیست؟

شبکه آزتک یک شبکه لایه ۲ است که از فناوری ZK-Rollup برای مقیاس پذیری و خدمات خود بر روی بلاکچین استفاده می‌کند. این شبکه یک راه حل برای تراکنش‌های خصوصی در اتریوم ارائه می‌دهد. تراکنش‌های روی بلاکچین ها عمدتاً عمومی و شفاف هستند، بنابراین اگر کاربران با اختیار خود نخواهند تراکنش‌های آنها ردیابی شود، آزتک راه حل مد نظر را ارائه می‌دهد. در حال حاضر آزتک توکنی ندارد که می‌تواند فرصتی خوبی برای دریافت ایردراپ آن باشد. (وبسایت رسمی آزتک)

Aztec یک ZK-Rollup است، عموماً ZK-Rollup ها به گونه‌ای کار می‌کنند که تعداد زیادی از تراکنش‌ها را در یک بلاک جمع آوری می‌کند و یک اثبات مختصر دانش صفر برای آن بلاک ایجاد می‌کند. این شواهد دانش صفر به سادگی راهی برای اثبات درستی چیزی بدون نیاز به افشای اطلاعات است. سپس این مدارک در اتریوم بدون تراکنش مجدد تأیید می‌شوند، که به کاربران امکان می‌دهد کارمزد تراکنش ارزان‌تر و سرعت تراکنش بالاتر را تجربه کنند.

آزتک همچنین یک Rollup است که از اثبات zk-SNARK برای ارائه تراکنش‌های خصوصی و به هدف رساندن خدمات بلاکچین مدنظر خود استفاده می‌کند.

zk-SNARK مخفف کاراکترهای زیر است:

• Zero-knowledge proof (ZKP): به زبان ساده تکنولوژی اثبات دانش صفر، به این معنی افراد بدون افشای هیچ اطلاعاتی در مورد چیزی (می‌تواند دارایی، تراکنش یا داده باشد) که در اختیار آنها است، به دیگران ثابت می‌کنند که آن چیز وجود دارد یا در واقع وجود آن حقیقت دارد.
• Succinct: به صورت فشرده، این اثبات‌ها اندازه کوچکی دارند و به راحتی می‌توان آنها را به سرعت تأیید کرد.
• Non-interactive: غیر تعاملی. نسخه‌های قدیمی‌تر پروتکل ZKP معمولاً نیاز به برقراری ارتباط بین اثبات‌کننده و تأییدکننده داشتند، اما نوع جدی به دلیل ماهیت غیر تعاملی آن، تنها یک مدرک باید مبادله شود.
• Arguments of Knowledge: اثبات zk-SNARK بر اساس قدرت محاسباتی صحیح در نظر گرفته می‌شود، به این معنی که یک اثبات کننده ناصادق، شانس کمی برای فریب دادن سیستم بدون داشتن دانش واقعی دارد.

در حال حاضر، شبکه آزتک عمدتاً بر پرداخت، انتقال پول خصوصی با zk.money تمرکز دارد. zk.money یک روش پرداخت خصوصی شبیه به Tornado Cash است که به کاربران امکان می‌دهد ETH، DAI یا renBTC را به صورت ناشناس ارسال کنند. zk.money پورتالی برای استفاده از خدمات دیفای اتریوم با حفظ کامل حریم خصوصی و تا ۱۰۰ برابر صرفه جویی در هزینه است.

به عنوان راهنمای برای شمای تراکنش‌هایی که از شبکه آزتک عبور می‌کنند، به نمودار زیر توجه کنید.

تراکنش‌ها در شبکه آزتک

مهم‌ترین اتفاق در این شبکه، تراکنش‌های خصوصی است. معمولاً کاربر با یک front-end تعامل دارد. حساب‌های کاربری توسط Aztec Connect SDK قابل دسترسی و مدیریت هستند و مانند اتریوم از کلیدهای عمومی و خصوصی تشکیل شده‌اند. با این حال، برخلاف اتریوم، حساب‌های آزتک یک کلید عمومی دارند اما دو نوع کلید خصوصی دارند: کلیدهای مشاهده (viewing keys) و کلیدهای خرج کردن (spending keys).

کلید مشاهده به دارنده اجازه می‌دهد یادداشت‌های رمزگذاری‌شده متعلق به کاربر را مشاهده کند، می‌توانند به این کلید مانند یک جفت عینک رمزگشا فکر کنید که به دارنده اجازه می‌دهد تعادل یادداشت‌های کاربر را ببیند، اما هیچ کس دیگری نمی‌تواند آنرا مشاهده کند.

از سوی دیگر، کلید خرج کردن مانند کلیدی است که به دارنده اجازه می‌دهد قفل یادداشت‌های رمزگذاری شده را باز کند و آنها را در یک تراکنش ارسال، برداشت یا DeFi خرج کند. می‌توانید کلیدهای مخارج مختلف را در دستگاه‌های مختلف ثبت کنید و از نیاز به جای‌گذاری اطلاعات حساس در بین دستگاه‌ها جلوگیری کنید.

Falafel (فلافل)

کلاینت آزتک پس از ایجاد تراکنش، به Falafel ارسال می‌شود. فلافل یک پیاده‌سازی Typescript از کلاینت آزتک است. آن را مانند Go Ethereum (geth) یا هر کلاینت Ethereum دیگری که رابطی بین کاربر و بلاک چین واقعی ایجاد می‌کند، در نظر بگیرید.

فلافل یک نرم‌افزار غیر زنجیره‌ای است که اثبات‌های کاربر (تراکنش‌های رمزگذاری‌شده) را می‌پذیرد، آن‌ها را جمع می‌کند، یک اثبات جمع‌آوری ایجاد می‌کند و سپس اثبات‌های جمع‌آوری را برای اعتبارسنجی به قرارداد جمع‌آوری می‌فرستد. این اثبات بزرگ که از بسیاری از تراکنش‌های کاربر تشکیل شده است، چیزی است که ما آن را «اثبات بیرونی» می‌نامیم (اثبات داخلی، اثبات‌هایی است که هر تراکنش کاربر را شامل می‌شود).

فلافل فقط یک مکانیسم دسته‌ای است که یک مگا اثبات بزرگ ایجاد می‌کند که تمام شواهد داخلی را با هم اضافه می‌کند و ثابت می‌کند که همه به‌روزرسانی‌ها معتبر هستند.

برخی از نکات در مورد حفظ حریم خصوصی و مقاومت در برابر سانسور در حالت پایانی شبکه

تنها سانسور معقولی که یک ترتیب‌دهنده می‌تواند انجام دهد، امتناع از پردازش بلاک‌ها و تلاش برای قطع کردن حیات شبکه است. اگر کسانی را که پروتکل فلافل را اجرا می‌کنند مانند نامه رسان‌ها فرض کنیم، تنها کاری که می‌توانند انجام دهند این است که از تحویل نامه خودداری کنند، اما نمی‌توانند نامه‌ها و پاکت‌های خاصی را باز کنند، و همچنین نمی‌توانند نامه‌ها را به صورت هدفمند رد کنند، زیرا هیچ اطلاعات آشکاری وجود ندارد.

هر کسی می‌تواند کلاینت فلافل را اجرا کند و یک ترتیب دهنده یا sequencers شود. ترتیب‌دهنده آزتک بلاک‌هایی را پیشنهاد می‌کند که مجموعه‌ای از تراکنش‌های رمزگذاری‌شده هستند.

هدف شبکه این است که شبکه‌ای از ترتیب‌دهنده‌ها داشته باشد که پروتکل فلافل را اجرا می‌کنند و تراکنش‌ها را پردازش می‌کنند و دسته‌بندی می‌کنند. با این حال، در حال حاضر، آزتک به عنوان تنها ترتیب دهنده شبکه عمل می‌کند.

قرارداد Rollup

هنگامی که اثبات بیرونی ساخته شد، به قرارداد جمع‌آوری روی زنجیره ارسال می‌شود، قراردادی هوشمند که در اتریوم منتشر شده است.

مدرک بیرونی ارسال شده به قرارداد جمع‌آوری می‌تواند شامل انواع اقدامات رمزگذاری‌شده کاربر باشد: برداشت، واریز، ثبت حساب جدید، یا تراکنش‌های بریج Aztec Connect.
مدرک بیرونی برای اعتبارسنجی و به‌روزرسانی وضعیت به قرارداد جمع‌آوری ارسال می‌شود. سپس قرارداد جمع‌آوری از طریق هر تراکنش کاربر اجرا می‌شود و منطق لازم را در لایه ۱ اتریوم اجرا می‌کند.

سپرده گذاری: کاربران وجوه را به قرارداد جمع آوری آزتک منتقل می‌کنند، که وجوه را قفل می‌کند و پس از انتشار جمع بندی در اتریوم، یک سند در L2 از آن وجوه به کاربر اعتبار می‌دهد.

برداشت: کاربران نشان می‌دهند که می‌خواهند وجوه را از آزتک ارسال کنند، قرارداد جمع‌آوری ارزش یادداشت منحصر به فردی را که کاربر خرج می‌کند تأیید می‌کند، وجوه داخلی آزتک را باطل می‌کند و وجوه L1 خود را به آدرس برداشت مشخص شده ارسال می‌کند.

تعامل با DeFi: قرارداد جمع‌آوری یک قرارداد Aztec Connect Bridge را فرا می‌خواند که به عنوان رابطی برای قراردادهای هوشمند لایه ۱ عمل می‌کند.

نکات برجسته شبکه آزتک

Aztec 2.0: در مارس ۲۰۲۱، آزتک به روز رسانی آزتک ۲٫۰ را با پیشرفت‌های بسیاری منتشر کرد که برخی از آنها به شرح زیر است:

• ارسال توکن های ETH ERC-20 به صورت ایمن و خصوصی
• مکانیسم بازیابی کلید اجتماعی اضافه شد
• دسترسی خصوصی به خدمات دیفای
• هزینه تراکنش‌ها در مقایسه با نسخه اول آزتک ۲۰۰ برابر کاهش یافته است.
• کاوشگر بلاک خود را برای آزتک راه اندازی کرد.
• یک زبان قرارداد هوشمند به طور خاص برای Private DeFi به نام Noir توسعه داده است.

NOIR یک زبان برنامه نویسی بومی آزتک است که به سبک Rust (Solana) توسعه یافته است و توسط Kev Wedderburn طراحی شده و تا حدودی توسط بنیاد اتریوم پشتیبانی می‌شود. این زبان به توسعه دهندگان این امکان را می‌دهد که قراردادهای خصوصی را برنامه ریزی و اجرا کنند و تراکنش‌های zk-SNARK سازگار با Aztec 2.0 را بنویسند.

این زبان می‌تواند بسیاری از کاربردهای جدید مانند DEX های خصوصی، تأیید هویت و غیره را ممکن کند. در حال حاضر Noir هنوز در حال توسعه است و به طور رسمی مورد استفاده قرار نگرفته است. 

Aztec Connect

Aztec Connect پروتکلی است که به کاربران اجازه می‌دهد تا به صورت خصوصی با DeFi در اتریوم از طریق فناوری L2 آزتک تعامل داشته باشند. کاربران می‌توانند دارایی‌ها را به اتریوم متصل کنند، با dapp ها تعامل داشته باشند و در همان تراکنش دارایی‌ها را به آزتک بازگردانند. با استفاده از rollup، کاربران هم می‌توانند وجوه خود را به صورت خصوصی واریز کنند و هم در هزینه تراکنش‌ها صرفه جویی می‌کنند.

اولین برنامه‌های DeFi که در اتریوم پشتیبانی می‌شوند Lido Finance و Element Finance هستند.
Aztec همچنین یک L2 بدون توکن است، فراموش نکنید که از تجربه نقل و انتقالات خصوصی از طریق کیف پول استفاده کنید.

Aztec Grants

Grants آزتک برای تأمین مالی، حمایت و تأمین منابع برای کسانی که در توسعه کلی اکوسیستم آزتک مشارکت دارند، ایجاد شد. در حال حاضر، Grants آزتک عمدتاً بر روی پشتیبانی از Aztec Connect متمرکز شده است.
سایر پروژه‌هایی که می‌خواهند از Aztec Grants پشتیبانی دریافت کنند می‌توانند در ایجاد داشبورد در Dune Analytics و برنامه نویسی با زبان Noir، در پیشنهاد راه حل‌های دیگر برای افزایش کارایی برنامه‌های برنامه نویسی حریم خصوصی شرکت کنند. علاوه بر این، آزتک جوایز بسیاری را نیز برای پروژه‌های نوآورانه و پیشگامانه دریافت کرده است.

تیم پروژه، سرمایه گذاران و همکاران

تیم پروژه

پشت آزتک تیمی است که در سال ۲۰۱۸ تأسیس شد که عمدتاً از لندن – انگلستان هستند و علاوه بر این، دارای اعضای دیگر از سراسر جهان است. تیم پروژه دارای اعضای بسیاری است که مهندسان و توسعه دهندگان با دانش گسترده و سالها تجربه در صنعت علوم کامپیوتر هستند.

سرمایه گذاران

آزتک ۴ دور سرمایه گذاری را با مجموع ۱۱۹٫۱ میلیون دلار تکمیل کرده است که جزئیات ۴ دور به شرح زیر است:

✔Seed Round (29 نوامبر ۲۰۱۸): ۲٫۱ میلیون دلار به رهبری ConsenSys، دیگر سرمایه گذاران دیگر عبارتند از Entrepreneur First، Samos Investments، Jeffrey Tarrant (Mov37) و Charlie Songhurst.

✔Seed Round (15 سپتامبر ۲۰۱۹): با مشارکت ۳ سرمایه گذار، Libertus Capital، Coinbase Ventures و Capital Ventures. میزان جذب سرمایه فاش نشده است.

✔سری A (16 دسامبر ۲۰۲۱): ۱۷ میلیون دلار به رهبری پارادایم، سرمایه گذاران دیگری مانند Variant Fund، Nascent، IMToken، Scalar Capital، Defi Alliance، IOSG Ventures و سرمایه گذاران خطرپذیر از جمله Vitalik Buterin و Bankless.

✔سری B (15 دسامبر ۲۰۲۲): ۱۰۰ میلیون دلار به رهبری Andreessen Horowitz انجام شد.

همکاران

آزتک با چند طرف دیگر برای توسعه محصولاتی مانند Matter Labs، StarkWare، Zcash و … همکاری می‌کند.

نقشه راه و به روز رسانی

این پروژه نقشه راه رسمی برای آینده نزدیک را اعلام نکرده است. با این حال، برخی از برنامه‌های توسعه نیز در اینجا اعلام شده است:

✔محصول ورژن سوم آزتک،

✔پیاده سازی زبان برنامه نویسی Noir،

✔ادغام بیشتر Aztec Connect با پروژه‌های DeFi اتریوم.

جمع بندی

آزتک یکی از پروژه‌های بالقوه لایه ۲ در اتریوم است، این پروژه از سوی بسیاری از سازندگان اتریوم از جمله ویتالیک بوترین، بنیانگذار اتریوم پشتیبانی می‌شود. بنابراین به روز رسانی‌های مهم آینده در شبکه آزتک را از دست ندهید و برای دریافت ایردراپ احتمال در این شبکه فعالیت کنید.