مدیریت ریسک و سرمایه
ما در تمام جنبه‌های زندگی‌مان انواع ریسک را تجربه می‌کنیم، زمانی که رشته‌ای را برای ادامه تحصیل انتخاب می‌کنیم، شغلی را انتخاب می‌کنیم و یا زمانی که تصمیم به راه‌اندازی یک کسبوکار می‌گیریم، در همه این موارد با درجاتی از ریسک روبه‌رو هستیم. از همین رو توانایی در مدیریت ریسک می‌تواند به عنوان مهارتی مهم در تمام حیاتمان به کمک ما بیاید. اما این مورد زمانی اهمیت بیشتری پیدا می‌کند که قرار باشد بخشی از سرمایه‌ای که در طی سالیان بدست آورده‌ایم برای جلوگیری از کاهش ارزش آن در بازارهای مالی سرمایه‌گذاری کنیم. بسیار شنیده‌ایم که افرادی بدون آشنایی و آگاهی لازم درباره ریسک‌ها و مخاطرات این نوع از بازارها بعد از مدت کوتاهی با ضرر زیاد از این بازارها خارج شده‌اند.
از این رو مدیریت ریسک و سرمایه جزء مهم‌ترین پارامترهای اساسی سرمایه‌گذاری و موفقیت در بازارهای مالی است. آموزش صحیح و کسب دانش در حوزه مدیریت ریسک و سرمایه می‌تواند شما را به یک تریدر حرفه‌ای تبدیل کند. به منظور حفظ سرمایه و فعالیت مستمر در بازارهای مالی، باید بتوانید به طرز صحیح از مدیریت ریسک و مدیریت سرمایه استفاده نمایید، تا از سرمایه خود و یا شرکتی که در آن مشغول به فعالیت هستید، محافظت کنید.
مدیریت ریسک در دنیای مالی به فرآیند شناسایی، تحلیل و کنترل عواملی که ممکن است باعث ضررهای بالقوه در سرمایه‌گذاری شوند، اشاره دارد. به عبارت دیگر هدف آن ایجاد توازن بین حجم سرمایه‌گذاری و میزان ریسک حاصل از آن سرمایه‌گذاری است. در ادامه برای آشنایی با موضوع مدیریت ریسک و سرمایه ابتدا به بررسی مفهوم ریسک و انواع آن، رویکردهای مقابله با ریسک و در انتها به ریسک‌های معاملاتی و ریسک‌های ویژه بازار رمز ارزها خواهیم پرداخت.
مفهوم ریسک
به زبان ساده، ریسک احتمال وقوع یک اتفاق خوب یا بد است. البته باید به این نکته توجه داشت که در تعریف ریسک، بسیاری بر پیامدهای منفی و نامطلوب آن تمرکز دارند و به بیان دیگر، ضرر بالقوه را ریسک می‌نامند. به طور کلی می‌توان گفت که در شرکت‌ها، مدیران مالی وظیفه مدیریت ریسک و سرمایه را برعهده دارند، درحالی‌که برای مدیریت سرمایه‌های شخصی، خود افرادند که این وظیفه را برعهده دارند. از سوی دیگر، ریسک انواع مختلفی دارد و جهت رویارویی با آن باید استراتژی‌های متفاوتی هم اتخاذ نمود. در ادامه به بررسی انواع ریسک در بازارهای مالی خواهیم پرداخت.
آیا نیازمند آموزش هستید ؟ لطفا از صفحه آموزش ارز دیجیتال را ببینید
انواع ریسک
رایج‌ترین انواع ریسک بازار سرمایه شامل ریسک نرخ بهره، ریسک تورم، ریسک تجاری، ریسک نقد شوندگی، ریسک سیاسی و ریسک نرخ ارز است.
ریسک نرخ بهره
ریسک نرخ بهره بیشتر مربوط به سرمایه‌گذاری‌های با درآمد ثابت است. تغییر در نرخ بهره باعث کاهش ارزش اوراق قرضه یا سایر سرمایه‌گذاری‌های با نرخ ثابت می‌شود. با افزایش نرخ بهره، قیمت اوراق کاهش می‌یابد و بالعکس. جهت مقابله با این ریسک باید به قوانین و مقررات بانک مرکزی و وضعیت اقتصادی جریانات موجود در بازار توجه ویژه شود.
ریسک تورم
ریسک تورم معمولاً به چگونگی افزایش قیمت کالاها و یا خدمات، بیش از حد انتظار یا برعکس اشاره دارد، چنین وضعیتی منجر به این می‌شود که با همان میزان ارزش پول، قدرت خرید کمتر شود. در واقع تورم به معنای افزایش سطح قیمت‌ها می‌باشد از همین رو ریسک تورم به عنوان ریسک قدرت خرید نیز شناخته می‌شود.
ریسک تجاری
ریسک تجاری، قرار گرفتن یک شرکت یا فرد در معرض عواملی است که باعث کاهش سود و در نتیجه ورشکستگی می‌شود. هر چیزی که توانایی یک کسبوکار را برای دستیابی به اهداف مالی خود تهدید کند، یک ریسک تجاری محسوب می‌شود. عوامل زیادی وجود دارند که می‌توانند یک ریسک تجاری را به وجود آورند. ریسک تجاری معمولاً تحت تأثیر عواملی چون هزینه کالاها، رقابت، حاشیه سود و میزان سطح تقاضا برای محصولات یا خدمات می‌باشد. با این حال، گاهی اوقات علت ریسک در نتیجه عوامل خارج از شرکت و یا کسبوکار شخصی است و یک شرکت یا فرد نمی‌تواند خود را از تمامی خطرات احتمالی که با آن مواجه می‌شود در امان نگه دارد. اکثر شرکت‌ها با بکارگیری استراتژی مدیریت ریسک سعی در محافظت از خود در مقابل ریسک-های تجاری دارند.
ریسک نقد شوندگی
یکی از عوامل مهم و مورد توجه در سرمایه‌گذاری، تبدیل سریع دارایی به پول نقد است. اگر سرمایه‌گذاری ما این شرایط را نداشته باشد و به راحتی به پول نقد تبدیل نشود (مانند سرمایه‌گذاری در بازارهای مسکن) با ریسک نقدشوندگی مواجه خواهیم شد.
ریسک سیاسی
ریسک سیاسی زمانی رخ می‌دهد که کسبوکار یا سرمایه‌گذاری شما به دلیل بی‌ثباتی یا تغییرات سیاسی در یک کشور آسیب ببیند. این تغییرات شامل درگیری‌ها و ناآرامی‌ها، تغییر رژیم یا دولت، تغییر در سیاست‌های بین‌المللی یا روابط بین کشورها، و همچنین تغییراتی که در سیاست‌های یک کشور رخ می‌دهد. از سوی دیگر این ریسک عامل بزرگیست که باعث کاهش سرمایه‌گذاری خارجی در کشورهای در حال توسعه و جهان سوم می‌شود. در واقع عدم ثبات در اوضاع سیاسی که به مسائل اقتصادی یک کشور آسیب بزند، به طور مستقیم بر عملکرد بنگاه‌های اقتصادی و افراد فعال در بازار سرمایه آن کشور نیز تأثیر می‌گذارد.
ریسک نرخ ارز
ریسک نرخ ارز به این خطر اشاره دارد که عملیات و سودآوری یک شرکت ممکن است تحت تأثیر تغییرات نرخ مبادله بین ارزها قرار گیرد. به طور مثال شرکت‌هایی که عمده موارد مصرفی خود را از خارج از کشور و با ارز تهیه می‌کنند با تغییر نرخ ارز، بهای پرداختی آنها نیز در معرض تغییر قرار خواهد گرفت. بنابراین نرخ ارز مستقیماً بر میزان سودآوری و وضعیت سرمایه‌گذاری شما در بازارهای مالی نیز تأثیر می‌گذارد.
رویکردهای مقابله با ریسک
در برخورد با انواع خطراتی که افراد یا بنگاه‌های مالی با آن مواجه هستند چهار، راهبرد را می‌توانند اتخاذ کنند. روش‌های اساسی برای مدیریت ریسک « اجتناب، پذیرش، به اشتراک‌گذاری و انتقال ریسک» می‌باشد که می‌تواند در تمام جنبه‌های عملکرد یک فرد در بازار سرمایه اعمال شود و می‌تواند در دراز مدت نتیجه دهد. در اینجا نگاهی به این چهار روش و نحوه اعمال آنها در مدیریت ریسک و سرمایه خواهیم داشت.
– اجتناب
اجتناب به معنای دوری کردن است، بر همین مبنا اجتناب به فعالیت‌هایی که منجر به دوری کردن از عواملی که منجر به ایجاد ریسک می‌شوند اشاره دارد. به طور مثال وارد نشدن به یک حوزه که احتمال وجود ریسک دارد (نظیر سرمایه‌گذاری در بورس و بازار ارزهای دیجیتال)، می‌تواند نشان‌دهنده بکارگیری استراتژی اجتناب باشد. این شیوه می‌تواند در نگاه اول امن باشد اما امکان استفاده از سودهای بالقوه را که با ریسک کردنِ ورود به این بازارها می‌توانستید به دست آورید را از شما می‌گیرد.
– پذیرش ریسک
پذیرش یک ریسک به عنوان قبول کردن تبعات ناشی از ریسک می‌باشد. در واقع به معنای ساده‌تر تحمل ضرر وارد شده به سرمایه در هنگام مواجهه با آن است. در واقع استراتژی پذیرش ریسک زمانی به کار گرفته می‌شود که هزینه‌های حفاظت از ریسک بیشتر از زیان‌های وارد شده از آن بر روی عملکرد کسبوکار ما باشد.
– اشتراک‌گذاری
اشتراک‌گذاری ریسک به معنای تقسیم آسیب‌های ناشی از یک ریسک بین بخش‌های مختلف یک پروژه و شرکای کسبوکار و یا در میان سرمایه‌گذاران در بازار سرمایه می‌باشد؛ تا بدین‌گونه هر بخش به طور مجزا میزان ریسک کمتری را متحمل شود.
– انتقال
در این بخش معمولاً با بستن قرارداد یا پیمان‌نامه‌های مشابه عواقب ناشی از ریسک را می‌توان کاهش داد و بر عهده بخش دیگری قرار داد. استفاده از اوراق بهادار بیمه‌ای نمونه‌ای از انتقال ریسک است.
ریسک‌های معاملاتی
از طرفی ریسک کلی برای هر دارایی مالی و در واقع ریسک‌های معاملاتی شامل دو نوع ریسک سیستماتیک و غیرسیتسماتیک است.
– ریسک غیرسیستماتیک
ریسک غیرسیستماتیک به ریسک‌هایی اطلاق می‌شود که ناشی از ریسک مخصوص به یک شرکت یا صنعت خاص باشد که در آن سرمایه‌گذاری می‌کنید. ریسک‌های غیرسیستماتیک اغلب مختص یک شرکت خاص به دلیل نوع مدیریت، تعهدات مالی آن شرکت، یا موقعیت مکانی آن هستند. در واقع به ریسک غیرسیستماتیک، ریسک مشخص هم می‌گویند. برخلاف ریسک‌های سیستماتیک، ریسک‌های غیرسیستماتیک را می‌توان با تنوع بخشیدن به سرمایه‌گذاری‌ها یعنی سرمایه‌گذاری در بازارهای مالی مختلف کاهش داد. ریسک غیرسیستماتیک را ریسک قابل کنترل و قابل حذف نیز می‌نامند.
نمونه‌هایی از ریسک غیرسیستماتیک عبارتند از رقیب جدید در بازار با ظرفیت گرفتن سهم‌های بیشتر در بازار، تغییر مقررات (که می‌تواند فروش شرکت را کاهش دهد)، تغییر در مدیریت و…
– ریسک سیستماتیک
ریسک سیستماتیک به ریسک ذاتی کل بازار یا بخشی از بازار اشاره دارد. ریسک سیستماتیک، همچنین به عنوان «ریسک غیرقابل حذف» یا «ریسک بازار» شناخته می‌شود. این ریسک بر کل بازار تأثیر می‌گذارد، نه فقط بر روی یک سهام یا صنعت خاص. به عنوان مثال می‌توان به بلایای طبیعی، رویدادهای آب و هوایی، تورم، تغییرات در نرخ بهره، جنگ، حتی تروریسم اشاره کرد.
آیا نیازمند آموزش هستید ؟ لطفا از صفحه آموزش تحلیل فاندامنتال بازدید فرمایید
ریسک‌های خاص بازار رمزارزها
ریسک‌های بازار ارزهای دیجیتال عمدتاً به نوسانات آن مربوط می‌شود. رمزارزها معمولاً ریسک بالایی دارند، بنابراین مهم است که قبل از شروع معامله، خطرات آن را درک کنید. از سوی دیگر رمزارزها عموماً بی‌ثبات هستند، یعنی دارای تغییرات غیرمنتظره می‌باشند. گاهاً احساسات بازار می‌تواند منجر به حرکت‌های شدید و ناگهانی قیمت رمزارزها نیز شود.
بر روی ارزهای دیجیتال در حال حاضر نظارتی توسط دولت‌ها و بانک‌های مرکزی وجود ندارد. با این حال، اخیراً توجه بیشتری به سوی رمزارزها جلب شده است. به عنوان مثال، مباحثی در مورد طبقه‌بندی آنها به عنوان کالا یا ارز مجازی وجود دارد.
از دیگر ریسک‌های خاص بازار رمزارزها می‌توان به مستعد بودن آنها به بروز خطا یا هک نام برد. در واقع هیچ راه‌حل مناسبی تاکنون برای جلوگیری از اشکالات فنی در حین ترید و همچنین خطاهای انسانی یا هک وجود ندارد.
